کشف بقایای یک تصادف باستانی در فضا - هنجس بلاگ

دانشمندان پیروز به کشف بقایای یک خوشه ستاره باستانی شده اند که بیش از دو میلیارد سال پیش توسط کهکشان راه شیری ما از هم پاشیده شده است. این بقایا به درک گذشته کائنات و زمانی که سیارات و کائنات جوانتر بودند، یاری می نماید. مطالعه روی بقایای این سیارات همچنین نتیجه گیری های پیشین اخترشناسان را در خصوص نحوه شکل گیری اجرام فضایی تغییر داده است.

یک خوشه کروی، تشکلی از حدود یک میلیون ستاره است که با قوه جاذبه به یکدیگر چسبیده اند و همگی به دور یک هسته کیهانی می چرخند. حدود 150 خوشه کروی ستاره ای در کهکشان راه شیری هست که در مجموع کهکشان ما را احاطه نموده اند.

اما خوشه کروی تازه کشف شده، با دیگران متفاوت است. این دسته ستارگان بسیار پیشتر از سایر همتایان خود شکل گرفته است و مرگ آن میلیارد ها سال پیش در اثر برخوردی بزرگ اجرا شده است که قوه جاذبه و نیرو های جزر و مدی (گرانشی) راه شیری آن را از هم پاشید.

قطعات ستارگانی که این خوشه کروی از خود بر جای گذاشت، همانند آثار باستانی (تمدن های گذشته) در زمین است که اطلاعاتی از زمان خود در اختیار باستان شناسان می گذارد.

الکساندر جی، یکی از اخترشناسان انستیتوی علوم کارنگی و یکی از اعضای تیم کاشف این خوشه کروی، می گوید: این، باستان شناسی ستاره ای است که از بقایای پدیده ای باستانی پرده برمی دارد که همراه با نمودی تازه تر کشف شده است.

هرچند این خوشه کروی ستارگان میلیارد ها سال پیش توسط کهکشان ما از هم گسسته است، اما تصور می گردد که آخرین خوشه کروی سیاراتی باشد که همچنان داده های مرتبط با ساختار کائنات را از نقاط دیگر فضا در خود ذخیره نموده است.

تینگ لی، اخترشناس دیگری از انستیتوی کارنگی، می افزاید: بقایای خوشه کروی که جریان ستاره ای ققنوس را تشکیل می دهد، میلیارد ها سال پیش از هم پاشید، اما خوشبختانه (قطعات آن) همچنان اطلاعات مربوط به شکل گیری اش را در طول حیات کائنات حفظ نموده است و ما می توانیم جرئیات آن را از ترکیب شیمیایی ستارگان آن بخوانیم.

این خوشه کروی ستارگان در مقایسه با سایر ستارگان نزدیکش، جریان ستاره ای ققنوس، متفاوت است و به همین دلیل به پژوهشگران امکان داده است که نه تنها آن را از سایر خوشه های کروی اطراف آن تشخیص دهند، بلکه درکی از شرایط حاکم بر شکل دریافت آن پیدا نمایند.

ژِن وَن، دانشجوی دوره دکترای دانشگاه سیدنی که این پژوهش را راهنمایی می نماید، می گوید: وقتی دانستیم کدام سیارات به جریان ستاره ای تعلق دارند، تمام عناصر متعدد آن ها را که از گاز هلیوم و هیدروژن سنگین تر بود در پدیده ای که اخترشناسان به آن فلزسنجی می گویند، اندازه گیری کردیم. بسیار تعجب کردیم که جریان ستاره ای ققنوس دارای مقدار کمی فلز است که آن را به وضوح از سایر خوشه های کروی در کهکشان مجزا می نماید.

هرچند این خوشه کروی میلیارد ها سال پیش نابود شده است، اما هنوز می توانیم بگوییم که این خوشه ستارگان در اوایل عمر کائنات، از بقایای ذرات و قطعات مجموعه ستارگان آن دوران ساخته شده بوده است.

میزان فلزات موجود در این خوشه آن قدر کم است که اخترشناسان پیشترتر گمان می کردند که با این مقدار اندک فلز، خوشه کروی نمی تواند شکل بگیرد. پژوهشگران پیشتر تنها به آن نوع خوشه های ستاره ای کروی برخورده بودند که مملو از عناصر سنگین تر بودند. آن ها این عناصر را از نسل های ستارگان پیش از خودشان گرفته بودند.

به همین دلیل، ماهیت و کوجودیت این خوشه های کروی به ستارگان پیش از خود متکی بود؛ چنان که اگر مقدار فلز آن ها کم می بود، شکل نمی دریافتد.

اما محتوای عناصر فلزی این خوشه کروی جدید به مراتب کمتر از حداقل است و به این ترتیب و بنا به دانسته های جاری، قاعدتا نمی بایست شکل گرفته باشد. این امر نمایانگر آن است که دانش ما در خصوص نحوه ایجاد جریانات خوشه ای کروی می تواند بسیار نادرست باشد.

دانیل زاکر، استادیار دانشگاه مک کواری، می گوید: این جریان ستاره ای از خوشه ای می آید که به گمان ما نباید وجود می داشت.

فرضیات موجود، منشاء این خوشه ستاره ای و بازنویسی روایت های شکل دریافت کهکشان ها را برای اخترشناسان سخت می نماید. پژوهشگران می گویند که در یافتن این جریان ستاره خوشه ای بخت یارشان بوده است، زیرا این خوشه های کروی که زمانی تعداشان چشمگیر بوده است، به تدریج توسط کهکشان راه شیری ما از هم گسسته شده و پیش از نابودی کامل، جذب نظام کائنات شده اند.

وَن می گوید: ما بقایای این خوشه کروی را پیش از آن که برای همواره در کهکشان جذب گردد و از میان برود، کشف کردیم. اکنون پژوهشگران امیدوارند که جریانات ستاره ای بیشتری از این نوع کشف نمایند.

دکتر لی می گوید: پرسش بعدی این است که آیا بقایای دیگری از این نوع جریان ستاره ای خوشه ای یا به عبارت دیگر، بقایای ستاره های خوشه ای کروی که مدت هاست نابود شده در کهکشان وجود دارد یا نه. کشف تعداد بیشتری از این نوع جریان ستاره ای، دریچه دیگری به روی روز های نخست کائنات خواهد گگردد.

منبع: ایندیپندنت