مشکل اصلی توافق صلح آذربایجان و ارمنستان چیست؟ - هنجس بلاگ

با ما سفر کنید و با تور ارزان ارمنستان از کشور جذاب همسایه دیدن کنید و شهر زیبای ایروان را ببینید.

نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان، به تازگی به وسیله یک پیغام در فیس بوک اعلام نمود که وی توافق صلح و آتش بس با آذربایجان که با حمایت روسیه و ترکیه ارائه شده را پذیرفته است. توافقی که به جنگ 45 روزه این کشور با آذربایجان سرانجام می دهد. به دنبال انتشار این پیغام، سیلی از ارمنی های خشمگین به خیابان های ایروان ریختند و به این تصمیم، شدیدا اعتراض کردند. بعضی از معترضان به زور وارد ساختمان مجلس ارمنستان شدند و گروهی دیگر، رئیس مجلس این کشور را در برابر همسر و فرزندانش مورد ضرب و شتم قرار دادند. جمعیت قاتبل توجهی از مردم ارمنستان خواهان برکناری پاشینیان شده اند. فردی که در سال 2018 و به وسیله یک انقلاب دموکراتیک سرکار آمد.

به گزارش خبرنگاران، خشم عمومی در ارمنستان کاملا قابل درک است. برای ارمنستان، توافق صلح با آذربایجان، یک فاجعه تمام عیار است. بر اساس این توافق، ارمنستان بخش های زیادی از جنوب قره باغ و مناطق راهبردی اطراف آن را از دست می دهد. این جنگ موجب شد تا موقعیت الهام علی اف به عنوان رئیس جمهور آذربایجان، بیش از پیش تقویت و موقعیت وی نزد افکار عمومی نیز تا حد زیادی بهبود یابد. رئیس جمهور آذربایجان حتی گفته است که هیچ ضمانتی نیست که دولت خودمختار قره باغ همچنان به حیات خود ادامه دهد.

معترضان آتش بس قره باغ مجلس ارمنستان را تصاحب کردند

توافق صلح جاری میان آذربایجان و ارمنستان که با میانجی گری ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه منعقد شده، نه تنها خواهان استقرار نظامیان روسی و ترکیه ای در مجاورت خطوط کنترل می گردد بلکه، یک خط حمل و نقل زمینی میان آذربایجان و نخجوان را نیز تضمین می نماید. بندی که ظاهرا با اصرار الهام عیلف، به توافق آتش بس میان آذربایجان و ارمنستان اضافه شده است.

تمامی این گزاره ها در نوع خود چالش برانگیز هستند. اینکه اجازه داده گردد که نظامیان ترکیه ای در خاک ارمنستان و مناطق ارمنی نشین قره باغ مستقر شوند، در نوع خود بدترین مساله ممکن است، زیرا از لحاظ تاریخی، جمعیت ارامنه، چالش های زیادی با ترکیه داشته و دارند و این دولت را به نسل کشی ارامنه متهم می نمایند. از طرفی، من (نویسنده مقاله: مایکل روبین) بر این باورم که اردوغان و دولت وی، از واژگان و مفاهیم مذهبی جهت تنش آفرینی، به شدت استفاده می نمایند. زمانیکه نیرو های ارتش ترکیه به مناطق شمالی سوریه حمله کردند، رجب طیب اردوغان آن ها را سپاهیان حضرت محمد (ص) نامید. حتی بعضی نزدیکان اردوغان می گفتند که باید کفار این مساله را بفهمند که سپاهیان حضرت محمد (ص) بار دیگر بازگشته اند.

استفاده از واژگانی نظیر آنچه گفته شد، حاکی از جاه طلبی های تاریخی ترکیه است که در نوع خود، لزومات با استقبال مردم منطقه روبرو نخواهد شد.

تهاجم آذربایجان به ارمنستان و انعقاد توافق یکجانبه صلح با این کشور، در نوع خود سیلی محکمی به فرآیند مینسک است که پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی سعی داشت تا زمینه را برای گفتگوی آذربایجان و ارمنستان و خاتمه بخشیدن به مناقشه قره باغ فراهم سازد. اینکه روسیه اکنون توانسته آمریکا را در جریان توافق صلح آذربایجان و ارمنستان کنار بگذارد، در نوع خود پیروزی بزرگی برای این کشور محسوب می گردد. باید پذیرفت که در این مساله، وزارت خارجه آمریکا کم کاری نموده و عملا در تامین منافع ملی این کشور شکست خورده است.

سفارت آمریکا در باکو نیز عملا در بحبوحه تنش ها میان آذربایجان و ارمنستان، ظاهرا در خواب بوده است و اجازه داده که دولت علیف هرآنچه می خواهد انجام دهد. از این رو، در برهه کنونی، من بر این باورم که آمریکا باید بر شدت فشار ها علیه دولت آذربایجان بیفزاید و بار دیگر بر علیه آن، تحریم های گسترده ای را وضع کند.

شادی مردم آذربایجان پس از پیروزی در جنگ قره باغ

در کوتاه مدت، احتمالا آذربایجان غرق در شادی خواهد بود و ارمنستان سعی خواهد نمود تا زخم ها و آسیب های خود را بهبود بخشد. نباید انعقاد توافق صلح میان آذربایجان و ارمنستان را نمودی از سرانجام یافتن درگیری ها و تنش ها میان دو کشور دانست. آذربایجان در شرایطی از توافق مینسک خارج شده که سال ها با عضویت در آن، مدعی بود که می خواهد بحران قره باغ را حل نماید. بدون تردید، زخمی که ارمنی ها دارند در ماه ها یا سال های آینده بار دیگر خود را نشان خواهد داد و اگر اردوغان و علیف، صحنه قدرت را ترک نمایند، آن ها (ارمنی ها) را به التیام دردهایشان تشویق خواهد نمود.

از طرفی، اقدام آذربایجان و ترکیه در تحقیر کردن ملت ارمنستان موجب خواهد شد تا رهبران پوپولیست در این کشور، قدم به میدان بگذارند و سعی نمایند در اولین فرصت مناسب، انتقام سختی از آذربایجان و متحدان آن بگیرند. از این رو باید گفت، توافق صلح اخیر میان آذربایجان و ارمنستان جهت خاتمه دادن به درگیری های نظامی میان دو کشور را نباید خاتمه ماجرا تلقی کرد. این مساله در نوع خود سرآغاز فصل جدیدی است.

* مایکل روبین، وی محقق و پژوهشگر در اندیشکده آمریکن اینترپرایز است.