از هیرکانی و تئاترشهر تا واگذاری ساختمان وزارت خارجه - هنجس بلاگ

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نشست خبری درباره حفاظت از جنگل هیرکانی به عنوان یک اثر ثبت شده با توجه به قاچاق گسترده چوب از آن و تعرض های دیگر، شرح داد: ما روی این موضوع حساسیت داریم و با توجه به استقرار پایگاه در آن، گزارش های مربوطه را مستقیم دریافت می کنیم، اما متولی هیرکانی معین است و آنها باید از قاچاق و دیگر تعرض ها جلوگیری و از این اثر دنیای محافظت نمایند. درنظر داشته باشیم که از دو میلیون هکتار وسعت جنگل هیرکانی 300 هزار هکتار آن ثبت دنیای شده است.

او درباره ارائه پنج پرونده ایران به آیسسکو به عنوان اثر ثبتی در دنیا اسلام گفت: گنبد علوی همدان، منظر فرهنگی ماسوله، مجموعه بسطام و خرقان، تربت جام و منظر فرهنگی الموت، پرونده هایی است که ایران برای ثبت در فهرست آثار دنیا اسلام فرستاده است.

طالبیان افزود که پرونده کریدور راه آهن ایران و هورامان تیر سال جاری برای ثبت در فهرست میراث دنیای یونسکو آنالیز می گردد و از آنجا که این اجلاس مجازی است و ایران هم لابی سیاسی ندارد باید کارشناسی از این دو پرونده مهم و عظیم دفاع کند. پرونده 54 کاروانسرای تاریخی ایران نیز برای آنالیز در سال آینده ارائه شده است.

او در ادامه موضوع از هیرکانی و تئاترشهر تا واگذاری ساختمان وزارت خارجه گفت: ایران سال گذشته چهار پرونده به یونسکو ارائه نموده بود که ایرادهای خیلی ابتدایی به آنها وارد کردند؛ مثلا درباره عود ایراد این بود که چرا رضایت نامه های ما کمتر از سوریه است.

معاون میراث فرهنگی درباره جا ماندن ایران از پرونده های مشترک به ویژه در بخش میراث ناملموس شرح داد: هر کشور تنها یک سهم برای پرونده ملی دارد که هر دو سال یک بار پذیرفته می گردد، تا پیش از کرونا سهمیه پرونده های مشترک با کشورهای دیگر بدون محدودیت بود، اما حالا آن هم به یک سهم در سال تقلیل پیدا نموده است. بنابراین ما برای رباب با ازبکستان، عود با سوریه و یلدا با افغانستان پرونده مشترک ارائه کردیم. پرونده خوش نویسی را هم آماده نموده ایم، حتی به اقدام ترکیه برای پرونده خوش نویسی دنیا اسلام هم اعتراض کردیم و خواستیم که عنوان آن را به خوش نویسی استانبولی تغییر دهد.

ما نگفتیم دور تئاتر شهر حصار بکشید

او سپس درباره اختلافات مربوط به تئاتر شهر گفت: حریم و عرصه تئاتر شهر بزودی مشخص می گردد. ما فقط می توانیم روی این موضوع نظر بدهیم. مدیریت دیگر امور در اختیار متولیان تئاتر شهر است. حریم از نظر میراث فرهنگی به معنای دیوار کشیدن در اطراف مجموعه تئاترشهر نبوده و نیست. بحث ما این است که حدود حریم آنجا کجاست و چگونه مشخص گردد. به هر حال، ماجرا در شورای راهبردی مطرح و نظراتی هم در همین زمینه ارائه شده که در حال نهایی شدن است.

طالبیان افزود: بعضی گفتند که قصد میراث فرهنگی کشیدن حصار بوده است، ولی ما چنین حرفی نزده ایم. این برداشت که هنرمندان و مردم از هم جدا هستند، اصلا درست نیست؛ هنرمندان و مردم با هم یکی هستند. ما هم می خواهیم اتفاقات خوبی بیفتد. عرصه و حریم هم بزودی اعلام می گردد. ما فقط به جهت فنی در حوزه مشخص حریم و عرصه همکاری می کنیم. این که آن مجموعه و محدوده توسط وزارت ارشاد و شهرداری چگونه مدیریت گردد به خودشان مربوط است.

او درباره واگذاری نفایس تاریخی به سرمایه گذار خصوصی و موضوع دیوانخانه و حمام شیخ بهایی اظهار کرد: آثار نفیس واگذار نمی گردد. موضوع دیوانخانه را هم بلافاصله پیگیری کردیم و به صندوق حفظ و احیا نامه زدیم که در حال پیگیری است.

معاون میراث فرهنگی در پاسخ به این سوال که با مصوبه امحای لنج های سنتی خطر خروج پرونده ثبت دانش ساخت لنج های سنتی ایران از فهرست آثار دنیای وجود دارد، اظهار کرد: خیلی کوشش کردیم دیگران را متوجه کنیم. مساله اصلی این بود که در مصوبه از عبارت کلی لنج سنتی استفاده شده در حالیکه منظور لنج فرسوده و غیرایمن است. نامه ای از سوی وزیر میراث فرهنگی و گردشگری فرستاده شده که قرار است جلسه مشترکی بگذاریم و اصلاح نمایند.

او درباره فعالیت هیأت های باستان شناسی به ویژه گروه های خارجی با شیوع ویروس کرونا گفت: بی شک، شیوع ویروس کرونا بر باستان شناسی تاثیرگذار بوده و تعداد آن را کمتر نموده، اما فعالیت هایی درحال انجام است. مساله این است که گاهی به هیأت ها باید پول پرداخت کنیم، وگرنه اقبال وجود دارد. با این وجود، فعالیت های مشترک باستان شناسان ایرانی در همین مدت با عمان، ارمنستان، کردستان عراق و ترکمنستان صورت گرفته است. مساله پول توافقی بین کشورها است. مثلا الان افغانستان احتیاج به کاوش دارد، ولی دست ما خالی است. ازبکستان هم اقبال نشان داده است.

واگذاری ساختمان وزارت خارجه یا کاخ شهربانی به موزه ملی

طالبیان از رایزنی ها درباره واگذاری ساختمان وزارت خارجه یا کاخ شهربانی به موزه ملی اطلاع داد و جبرئیل نوکنده، مدیرکل موزه ملی ایران هم درباره آن شرح داد: طرح موزه ملی از سال 1382 مصوبه هیأت وزیران را دارد، هفته پیش با همراهی مدیرکل موزه ها و سایر دستگاه های دخیل در طرح توسعه موزه ملی ایران، در دفتر آقای دنیاگیری جلسه ای داشتیم که قرار شد ساختمان وزارت خارجه یا کاخ شهربانی را به موزه ملی اختصاص دهند تا فضای آن به آثار تاریخی امپراطوری هخامنشی تا ساسانی اختصاص یابد. بخشی از فضای ساختمان قدیم کتابخانه ملی را که کنار موزه است هم اختصاص دهند تا اسناد تاریخی و باستان شناسی را به نمایش بگذاریم. به خاتمه رسیدن این واگذاری ها حتما به مصوبه هیأت دولت احتیاج دارد.

نوکنده همچنین گفت: امیدوارم در سال 1400 در مکان مناسبی از تهران 25 هکتار زمین به موزه مدرن ایران اختصاص دهند. همانطور که قطر و فرانسه اقدام کردند، چون در تمام این سالها کاوش هایی صورت گرفته که به فضای مناسبی برای نمایش احتیاج دارد. آندره گدار هم در سال 1312 در نامه ای به اصغر حکمت تاکید نموده بود که چنین موزه ای احتیاج 10 ساله کشور را تأمین می نماید. موزه ملی ایران به نوعی موزه باستان شناسی است و ما به موزه مدرن احتیاج داریم.

400 میلیارد تومان خسارت کرونا به موزه های ایران

محمدرضا کارگر، مدیرکل موزه ها و اموال منقول تاریخی در ادامه این نشست خبری، میزان زیان اقتصادی وارد شده به موزه ها در دوران کرونا را در صورت ادامه تعطیلی ها تا سرانجام سال، حدود 400 میلیارد تومان برآورد کرد و افزود: تا پیش از شیوع ویروس کرونا درآمد موزه ها 100 میلیارد تومان بود. پیش بینی می شد در سال 99 این درآمد به 200 میلیارد تومان برسد که با تعطیلی موزه ها چنین درآمدی محقق نشد. برای جبران این خسارت تا موزه ها باز نشوند کاری نمیتوان انجام داد.

او درباره حمایت از موزه های خصوصی با توجه به خسارت واردشده اظهار کرد: در دو مرحله یاری بلاعوض برای موزه های خصوصی درنظر گرفته شده بود که مستقیم برای آنها واریز شد. البته همه 171 موزه این تسهیلات را نگرفتند، بعضی هیأت امنای قوی دارند و آسیب کمتری دیده اند. وامی با چهار درصد سود هم درنظر گرفته شده بود که استقبالی نشد.

کارگر در پاسخ به سوال درباره پرداخت نشدن وام بلاعوض به بسیاری از موزه ها، نخست با این موضوع مخالفت کرد و بعد هم گفت: موزه های خصوصی باید تفاهم نامه ای را با استان امضا نمایند که در قبال این تسهیلات، اقداماتی را انجام دهند. بعضی از موزه داران آن را امضا ننموده بودند و تاجایی که اطلاع دارم این مشکل حل شده است.

افزایش مرگ حفاران غیرمجاز در سال گذشته

در ادامه این نشست، سیدهادی احمدی روئینی، مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت ها و محوطه های تاریخی گفت: تخریب عمدی آثار تاریخی کاهش یافته، چون هزینه تخریب بیشتر شده است. دیگر به سادگی در هر جایی نمی بینیم که اثری تخریب شده باشد. البته حفاری های غیرمجاز افزایش داشته و مرگ حفاران غیرمجاز هم در سال گذشته بیشتر شده است. 99 درصد افرادی که حفاری غیرمجازی انجام می دهند، چیزی عایدشان نمی گردد. بعضا جان و مال خود را هم از دست می دهند.

او گفت: عظیمترین مشکل اعتبارات و نیروی انسانی است، چرا که بعد از بازنشستگی و مرگ، نمی توان نیرویی جایگزین کرد. از طرفی، سیستم اداری قفل است و جذب نیرو نمی توانیم داشته باشیم.

او ادامه داد: در یک سال گذشته برای کسب درآمد پایدار، فعالیت هایی آغاز شده از جمله لایحه ای به دولت ارائه شده برای احیای قانون منسوخ شده عوارض سیمان که امیدواریم با حمایت رسانه ها محقق گردد.

احمدی اعلام کرد: نمی دانم چرا هر اتفاقی در میراث فرهنگی قرار است رخ دهد، خیلی ها با آن مخالفت می نمایند. باید از کاندیداهای شورای شهر و حتی ریاست جمهوی بخواهیم مواضع خود را در برابر میراث فرهنگی روشن نمایند. ما در ارتباط با بافت های تاریخی با شورای شهر مسائل زیادی داریم که به دلیل نفوذ شورا نمی توانیم آن را حل کنیم. در حوزه ریاست جمهوری نیز همه کاندیداها باید مواضع شفافی درباره میراث فرهنگی داشته باشند.

بهرام رضایی، معاون اداره کل امور پایگاه های دنیای نیز گزارشی آماری از شرایط پایگاه های ملی و دنیای ارائه کرد و گفت: 21 اثر از جمله کاخ های سعدآباد و گلستان و همچنین حافظیه و سعدیه هم اکنون به صورت هیات امنایی اداره می شوند که برگشت اعتبارات آنها اتفاق خوبی بود که رخ داد.

مصطفی پورعلی، مدیرکل دفتر ثبت و حریم آثار میراث معنوی و طبیعی هم درباره هم اندیشی با دیوان عدالت اداری گفت: انتظار ما این است که جلسات مرتبط با حوزه میراث فرهنگی در دادگاه ها به صورت علنی برگزار گردد و با توجه به اینکه ثبت و یا خروج از ثبت یک اثر، جنبه حقوقی دارد، جلسات دادگاه در این زمینه باید علنی و با حضور خبرنگاران برگزار گردد.