سوسن تسلیمی؛ ستاره دنباله دار سینمای ایران - هنجس بلاگ

لقب دادن به هنرمندان و افراد سرشناس همیشه یکی از ویژگی های فرهنگ ما ایرانی ها بوده است. یکی از بازیگرانی که با وجود شایستگی بسیار بالا و استعداد شگفت انگیزش، به اندازه آن چه که بوده است لقب نگرفته، سوسن تسلیمی است. سوسن تسلیمی تعداد انگشت شماری بازی در سینمای ایران داشته است، اما همین آثار به قدری قابل توجه و تامل بوده اند که نام او را برای همیشه در سینما جاودان ساخته اند. بازیگری با پیشینه درخشان تئاتری که کمتر از یک دهه فرصت داشت تا به بهترین بازیگر زن سینمای ایران تبدیل شود.

او تاریخ 18 بهمن 1328 در رشت به دنیا آمد و بعد از ورود به بازار کار، به بازیگری و کارگردانی تئاتر و سینما مشغول شد. در حال حاضر در سوئد اقامت دارد و در کارگردانی و بازیگری تئاتر و سینما فعالیت می کند. او در سال 2002 جایزه شخصیت ممتاز فرهنگی و هنری کشور سوئد را گرفت و یکی از برترین بازیگران زن تاریخ سینمای ایران، و اولین زن صاحب سبک بازیگری در ایران محسوب می شود.

قاب های متفاوت از نقش آفرینی ماندگارش برای سینمای ایران

• چریکه تارا (بهرام بیضایی) در نقش تارا
• مرگ یزدگرد (بهرام بیضایی) در نقش زن آسیابان
• مادیان (علی ژکان) در نقش رضوانه
• باشو، غریبه کوچک (بهرام بیضایی) در نقش نایی جان
• طلسم (داریوش فرهنگ) در نقش عروس مُرده
• شاید وقتی دیگر... (بهرام بیضایی) در نقش هایکیان، ویدا، مادر

در ادامه به بررسی چند آثار ماندگار او می پردازیم.

چریکه تارای ممنوعه

سال 1357 بود که سوسن تسلیمی در برای نخستین بار وارد سینما شد و در فیلم بهرام بیضایی به نام چریکه تارا به ایفای نقش پرداخت. بازی او در ایران و جهان مورد استقبال قرار گرفت و چند جایزه بین المللی را نیز از آن خود کرد.

البته که همکاری با کارگردان و نویسنده بزرگی، چون بهرام بیضایی به عنوان تجربه اول می تواند تاثیر بسزایی در زندگی هنری هر بازیگری داشته باشد، اما این نکته نیز قابل تامل است که او حتما توانایی شگرفی داشته که کارگردان ریز بین و با دقتی، چون بهرام بیضایی او را برای نقش اول فیلم خود برگزیده است. چریکه تارا داستان زنی تنها به همراه دو فرزند کوچکش است که با مردی عجیب روبرو می شود و در همین دیدار که دیداری پر رمز و راز و عجیب است، زندگی و احوالات او دچار تغییر و تحول می شود.

چریکه تارا هیچ گاه در ایران به اکران درنیامده است و با بازی درخشان و به یاد ماندنی سوسن تسلیمی یکی از آثار پر قدرت افسانه های عاشقانه است. پس از این تجربه پیروز بیضایی بار دیگر در سال 1360 نقش اصلی فیلم خود به نام مرگ یزدگرد را به سوسن تسلیمی داد.

مرگ یزدگرد

مرگ یزدگرد نام نمایشنامه ای به قلم بهرام بیضایی است که او با اقتباس از همان اثر خود فیلم مرگ یزدگرد را ساخت. داستان این فیلم از جایی آغاز می شود که یزدگرد سوم به مرو می گریزد و به طور ناشناس در آسیابی پناه می گیرد. داستان از زبان آسیابان، زن آسیابان و دخترشان بیان می شود و همه روایت ها با هم تفاوت دارد. واقعیت در میان روایت های متعدد و متفاوت گم می شود.

سربداران

پس از این فیلم نقش جذاب سریالی برجسته به نام سربداران به کارگردانی محمد علی نجفی در سال 1363 به سوسن تسلیمی محول شد. سربداران یکی از محبوب ترین سریال های تاریخی بعد از انقلاب به حساب می آید.

نقش سوسن تسلیمی در این سریال بسیار پررنگ بود و شاید یکی از جنجالی ترین نقش ها بود، به سبب آن که شخصیت فاطمه مانند دیگر زنان در دوره خودش نیست. او سوارکار و جنگجو است و جنگجویان دیگری را رهبری می کند. در این سریال پر حاشیه و سرو صدا نیز سوسن تسلیمی با بازی خود درخشید.

مادیان ماندگار

سال 1364 بود که تسلیمی نقش اصلی فیلم مادیان به کارگردانی علی ژکان را پذیرفت. مادیان تصویری از زندگی روستایی در کشور را ارائه می داد. در این فیلم سوسن تسلیمی نقش زنی از روستا های شمال ایران را به عهده داشت. او که به سبب زادگاهش زبان گیلکی را بلد بود بدون هیچ مسئله ای توانست با لهجه روانش این نقش را بازی کند و دوباره مورد توجه قرار بگیرد.

این سال های پرفراز و نشیب دهه شصت سال های پر کاری سوسن تسلیمی بود که البته شرایط بحران و جنگ اجازه شکوفا شدن بیشتر را به این بازیگر توانا نداد. سال 1365 در بحبوحه جنگ ایران و عراق، سوسن تسلیمی یک ایده داستانی را با بهرام بیضایی در میان گذاشت که در نهایت منجر به ساختن فیلم مشهور باشو غریبه کوچک شد.

باشو غریبه کوچک

داستان باشو از این قرار است که پسر کوچکی که در حمله ای در حین جنگ خانه اش در جنوب کشور ویران شده و خانواده اش را از دست داده سوار بر کامیونی می شود، خوابش می برد و وقتی بیدار می شود می بیند که در شمال کشور است. او در این دیار با زنی برخورد می کند که در غیاب همسرش به همراه دو فرزندش زندگی می کند. نقش این زن که نامش نایی جان است را سوسن تسلیمی با همان لهجه گیلکی خود بازی می کند.

او در این فیلم چنان ماهرانه ایفای نقش می کند که به گونه ای همه آن فیلم را به خاطر نقش او به خوبی به یاد دارند. نایی جان و پسرک زبان هم را نمی فهمند، اما چنان ارتباط عمیقی بین آن ها پدید می آید که می تواند یکی از جلوه های زیبای روابط انسانی باشد. شوهر نایی جان از حضور باشو در خانه اش ناراضی است و این موضوع بحران اصلی داستان است که باز به دست نایی جان که به نوعی یک قهرمان است برطرف می شود. باشو غریبه کوچک 5 سال تمام در توقیف به سر برد و اجازه اکران پیدا نکرد تا اینکه خاتمه در سال 1369 به اکران عمومی درآمد.

زمانی که باشو به اکران عمومی درآمد، سوسن تسلیمی از ایران مهاجرت کرده و در کشور سوئد اقامت داشت. او هرگز نتوانست این فیلم را در کنار مردم کشورش و در سینما تماشا کند.

طلسم

طلسم که داستان آن نیز اثری از بهرام بیضایی است، دارای داستانی پیچیده، پر رمز و راز و افسانه گونه است. ماجرا از این قرار است که عروس و دامادی پس از شب عروسی خود به قصد روستایشان سفر می کنند، اما در راه گم می شوند و سر از خانه یک شازده درمی آورند. آن ها در این مکان با رمز و راز عجیبی روبه رو می شوند که داستان را تحت الشعاع خود قرار می دهد.

شاید وقتی دیگر

فیلم بعدی تسلیمی که بازهم اثر فاخر از بهرام بیضایی است در سال 1366 اکران شد. شاید وقتی دیگر فیلمی بود که تسلیمی باز هم با داریوش فرهنگ در آن بازی می کرد. این فیلم نیز فیلمی با داستان پیچیده بود که تنها بازیگری، چون سوسن تسلیمی قادر بود در آن چنان که شایسته بود بدرخشد. برخی بر این باورند که شاید وقتی دیگر برگه زرینی در کارنامه بهرام بیضایی و همچنین سوسن تسلیمی است.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا