بچه پدر و مادر می خواهد حتی جدا از هم! - هنجس بلاگ

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، .. وقتی احساس کردم والدینم مرا نمی خواهند، تصمیم گرفتم از خانه بروم. بی هدف در شهر می چرخیدم. شب ها در پارک می خوابیدم.... .. پدر و مادرم مرا نمی خواستند. از خانه خارج شدم و... به مواد مخدر پناه بردم.... .. پدر و مادرم از هم جدا شدند، نمی دانم الان کجا هستند، با یک نفر دوست شدم و به اتفاق دزدی می کردیم تا شکم مان را سیر کنیم، الان هم 15 سال سن دارم و در کانون اصلاح و تربیت دوران محکومیت را می گذرانم....

ماجرا هایی از این دست کم شنیده نمی گردد و این نکته را به ما گوشزد می نماید که در قبال فرزندمان بسیار مسئولیت داریم. ما این هدایا را از خداوند به امانت گرفته ایم پس به شکرانه اش باید در محافظت و تربیت آن ها بکوشیم. پناه آن ها پس از خدا ما والدین هستیم. اگر قرار باشد فقط آن ها را به جهان بیاوریم و آنان را به امان خدا رها کنیم که منطقی نیست.

روی سخن با والدینی است که به دلیل اختلافات خانوادگی از فرزندان خود غافل می شوند. این عارضه را در قشر های مختلف جامعه اعم از تحصیلنموده یا کم سواد مشاهده نموده ام. گاهی صحنه هایی را می بینم که دلم واقعاً می گیرد و از بی تفاوتی والدین حیرت می کنم. اکثراً در مجلات، نشریات یا برنامه های مستند تلویزیونی خوانده و دیده ایم که فرزندان برخی والدین به دلیل اعتیاد یا حبس پدر یا بدرفتاری پدر و طلاق والدین، قربانی ناهنجاری های اجتماعی شده و سرنوشت خوبی در انتظارشان نبوده است. برخی از این بچه ها هم با ورود به اوایل دوران نوجوانی و به خاطر امرار معاش ناچار به کار کردن برای افراد بزرگسال نابابی در اجتماع می شوند و شخصیت شان در تعامل با آن ها و سایر همسالان خود که کمابیش سرنوشت مشابهی دارند، شکل می گیرد. سرنوشت ناخوشایند چنین بچه هایی تا حد زیادی می تواند ناشی از مشکل دار بودن والدین یا فقر باشد.

فرزندانی که به امان خدا رها می شوند

بی شک اگر والدین رها کردن فرزندان خود به امان خدا را به دلایل متعدد توجیه نمایند، پذیرفتنی نیست. اگر فقیر هم باشیم دلیل نمی گردد پشتوانه عاطفی خود را از کودک پسر یا دختر زیر 10 سال یا نوجوان یا حتی جوان خود دریغ کنیم. در این صورت، این موجودات معصوم به که و کجا پناه ببرند؟ برخی از چنین والدینی خیلی راحت طلاق گرفته و دوباره ازدواج می نمایند و راحت تر از آن فرزند خود را رها نموده، به طرف مقابل حواله می دهند یا طوری سرپرستی او را بر عهده می گیرند که با بی سرپرستی چندان تفاوتی ندارد. بی تفاوتی نسبت به فرزندان چند شکل و دلیل دارد. بی تفاوتی نسبت به تربیت و دانش اجتماعی، درس خواندن، نوع پوشش، مهارت آموزی، بی تفاوتی به در کنار فرزند گذراندن، نحوه ارتباط با دوستان و اساساً نحوه دوست یابی و... دلایل این بی تفاوتی هم نشئت می گیرد از: نگرش فرد، دانش اجتماعی والدین، سطح تحصیلات، مشغله کاری، ناهنجاری های درون خانواده مانند اختلاف همسران، درآمد نامشروع، اعتیاد یکی از والدین، کاهش علاقه همسران به هم و...

سخنانم روی این محور متمرکز است که چرا برخی والدین که به هر دلیل مجبور به پایان زندگی زناشویی می شوند، موقعیت روحی و اجتماعی فرزندان خود را در نظر نمی گیرند؟ راهکار موضوع خیلی سخت نیست. به جای خودخواهی و خودبینی کمی هم به موجودی که از جسم و خون ما به وجود آمده و در واقع حامل سلول ها و ژن های ما، پدر و مادرمان، پدرِ پدر و مادرِ مادرمان و همین طور نیاکان ماست، فکر کنیم. اگر از هم عصبانی هستید یا به دلایل منطقی قادر نیستید در کنار هم باشید، نباید آن ها را رها کنید. اگر قانون حکم می کرد در صورت جدایی هر زن و شوهری، باید یکی از انگشتان هر دست یا یک گوش قطع گردد و با یک گوش به زندگی ادامه دهند، چه تصمیمی می گرفتید؟ آیا ارزش یک انسان که از گوشت و پوست خودتان هست، از ارزش یک انگشت شما کمتر است؟

سرنوشت شوم یک فرزند طلاق

چند شب پیش در بهزیستی شاهد ماجرای دختری بودم که تازه وارد دوره دوم متوسطه شده بود. پدر و مادرش از هم جدا شده و هر کدام ازدواج مجدد داشتند و در شهر های دور از هم زندگی می کردند. زمان جدایی، دختربچه در کلاس هشتم درس می خواند و قرار شد نزد پدرش بماند. به هر دلیلی رابطه همسر دوم پدر با دختر چندان حسنه نبود، مثلاً حسب بازگویی داستانش زمانی که می خواست در خانه نقاشی کند، مادر جدید نظرش این بود که باید به اتاقش برود و بخوابد یا هیچ یک به اوضاع درسی و روحی اش رسیدگی نمی کردند. پدر غافل از اوضاع روحی و تحصیلی فرزندش به زندگی جدید خود مشغول بود و حتی به خود زحمت نمی داد با دخترش صحبت کند. بنا به گفته آن دختر در اوج خلأ عاطفی و احساس بی کسی آن قدر در شرایط جدید احساس احتیاج به توجه و محبت می کرد که حتی حاضر شد به پدرش بگوید دیگر حاضر نیست با آن ها زندگی کند و می خواهد نزد مادرش برود. جالب آن که مادرش از زمان جدایی دیگر دخترش را ندیده بود (!) در فیلم های مستند دیده ایم که پرندگان یا حتی گرگ که جزو حیوانات درنده است از هیچ کوششی برای محافظت از فرزند خود در مواقع خطر دریغ نمی نمایند. پس چرا برخی زنان و شوهران مطلقه فرزند خود و مسئولیتش را متعلق به طرف مقابل می دانند و با آن ها مانند یک شیء نخواستنی متعلق به طرف مقابل رفتار می نمایند که، چون خون طرف مقابل در رگ هایش جریان دارد، پس شایسته بی توجهی (یا متأسفانه) ترک کردن و دور انداختن است؟ آیا بی پناهی و تنها ماندن فرزند خود را لحظه ای متصور می شوند؟ در ادامه داستان غم انگیزش، دختر معصوم می گفت که، چون برخی درس ها را متوجه نمی شد و انگیزه ای هم برایش نمانده بود، برخی روز ها به جای رفتن به مدرسه در خیابان ها و پارک قدم می زد و والدین هم به تماس ها و درخواست های اولیای مدرسه توجهی نمی کردند. با تشخیص دختر مبنی بر عدم امکان ادامه زندگی در کنار پدر و مادر جدیدش، پدر به جای کوشش برای برطرف این بحران، ساده ترین، ولی بی رحمانه ترین شیوه یعنی ارسال دخترش نزد مادرش را انتخاب می نماید. با این جمع بندی، پدر دختربچه را به ترمینال برده و برایش بلیت شهری که مادرش زندگی می کرد را خریده و او را به تنهایی با آدرسی روی کاغذ، به شهر محل سکونت مادرش می فرستد (!) و از آن موقع هم دیگر با دخترش تماسی نداشته است. در اینجا و در میان اشک های این دخترخانم، یاد خدابیامرز مادرم افتادم که حتی در زمان دانشجویی و خدمت سربازی و در هوای بارانی همراه من برای بدرقه به ترمینال آمده و تا اتوبوس حرکت نمی کرد با چادر خیس حاضر به ترک ترمینال نبود. خلاصه اینکه دختربچه بی پناه پس از رسیدن به شهر مقصد مدتی را به تنهایی پرس وجو نموده تا خانه مادرش را پیدا می نماید و به رغم تصور معصومانه اش استقبال گرمی از او نمی گردد. در ادامه تعریف کرد که روزی به جای مدرسه تا شب در پارک قدم می زد و عده ای پسر مزاحمش شدند. بنا به نقل خودش به آن ها گفت: من کسی را ندارم. لطفاً من را اذیت نکنید. نمی دانم می توانیم لحظه ای، ثانیه ای خودمان را در این شرایط تصور کنیم. چنین بچه هایی به جای پناه بردن به پارک ها به کجا می توانند مراجعه نمایند؟ باید برنامه های تلویزیونی بیشتری فراوری گردد تا نسبت به مراکز مددکاری اجتماعی و مراجعی که بچه ها بتوانند به آن ها مراجعه نمایند، اطلاع رسانی بیشتری صورت گیرد. خلاصه اینکه با تماس نگهبان پارک، پلیس دختربچه را به کلانتری برده تا صبح به والدینش تحویل دهد. ظاهراً والدین به کلانتری مراجعه ننموده و دختر تحویل مرکزی یا شاید بهزیستی می گردد. مطمئن نیستم، چون دخترک آن قدر در این مدت شیشه و حشیش مصرف نموده بود که دیگر قادر به تکلم درست نبود (!) بنا بر اظهاراتش ساعت اقامتش در آن مرکز نگهداری از غروب بود تا صبح روز بعد و در طول روز باید خارج از آن مرکز سپری می کرد. در این اثنا در پارک با پسری آشنا شد که یاری راننده اتوبوس بین شهری بود و در ادامه آشنایی و به دلیل بی کسی و تنها بودن دختر، رابطه عاطفی بین آن ها ایجاد می گردد که منجر به قول ازدواج از سوی آن پسر شده لیکن پسر آلوده به مواد مخدر بوده و در نهایت دختر داستان ما را نیز آلوده می نماید و الان در مرکز بازپروری زندگی می نماید.

فرزندان را حتی در بحران از عواطف والدین محروم نکنیم

سؤال این است آیا با تدبیر و کمی مهربانی و احساس نمی شد از این سرنوشت جلوگیری کرد؟ اگر برخی مخاطبان بگویند تا در شرایط نباشید متوجه نمی شوید، باید بگویم این طور نیست. متأسفانه خود من هم بار ها درگیر اختلافات زناشویی بودم لیکن حتی در اوج اختلافات هم نزد فرزندم به همسرم توهین نمی کردم تا حرمت والدین رعایت گردد. حتی گاهی فشار عصبی زیادی را تحمل می کردم لیکن مدیریت عاطفی فرزندم را فراموش نکردم و بی تفاوت نبودم. او که گناهی نداشت. البته همسرم هم تا حد زیادی همین مدیریت را اعمال می کرد. خوشبختانه نه تنها بحران را پشت سر گذاشتیم بلکه اجازه ندادیم فرزندمان شاهد صحنه توهین آمیزی باشد، در حالی که به نوعی هم شاهد یک بحران خانوادگی بود و هم ناظر بر نحوه برخورد والدین. او آموخت که چگونه چنین بحران هایی را که ممکن است در زندگی پیش بیاید مدیریت کند. حتی بسیاری از هم کلاسی هایش درددل های خانوادگی خود را به عنوان یک محرم راز و راهنما با وی در میان می گذاشتند. پس به نظر من بی تفاوتی والدین فوق الذکر بیشتر یک مسئله شخصی و ذاتی ناشی از بی مسئولیتی و نگرش اشتباه بوده و بر تربیت نادرست شان در کودکی و دانش پایین اجتماعی آن ها دلالت دارد. دوست مشاورم می گفت یکی از توصیه هایش به والدینی که دارای فرزند بوده و به انتهای خط رسیده اند آن است که در صورت جدایی سعی نمایند منزلی در نزدیکی هم بگیرند تا چنانچه بچه احتیاج عاطفی به محبت پدر و مادر داشت، با در دسترس بودن این پشتوانه های عاطفی، کمتر دچار آسیب گردد. به نظر من و خیلی ها سرنوشت چنین بچه هایی کم اهمیت تر از سرنوشت والدین مطلقه آن ها نیست که برخی زوجین تصور می نمایند چرا باید به خاطر فرزند همسر قبلی شان، زندگی خود را بیشتر تباه نمایند.

متولیان فرهنگی و اجتماعی فرهنگسازی نمایند

در این زمینه باید نهاد های متولی امور فرهنگی و اجتماعی با همکاری سایر فعالان اجتماعی، بروشور هایی حاوی اطلاعات مفید و رهنمود های تربیتی با ذکر سامانه راهنمایی یا تلفنی گویا در این خصوص چاپ نموده و در رویداد های مختلف اجتماعی مانند نمایشگاه کتاب، نمایشگاه پوشاک، در مدارس شهر و روستا و... بین مردم و دانش آموزان توزیع و فرهنگسازی نمایند. برنامه سازان تلویزیونی نیز می توانند- همانند کلیپ های ترافیکی، برق و گاز- نسبت به ساخت فیلم های کوتاه آگاهی بخش در این زمینه اقدام نمایند. فعالان اجتماعی می توانند مانند کمپین های دوچرخه سواری، نه به پلاستیک، نه به حیوان آزاری و امثالهم، بانی کمپین نه به رها کردن بچه های طلاق شوند.

از سویی باید تعداد مراکز بهزیستی یا مددکاری به اندازه کافی افزایش یابد تا چنین بچه هایی ضمن دسترسی آسان و سریع به آنها، تا مشخص تکلیف وضع شان مجبور نباشند روز و شب را در خیابان ها پرسه بزنند. حتی باید به سوی مراکز فنی و حرفه ای راهنمایی شوند تا ضمن ادامه تحصیل، مهارتی را آموخته و بتوانند آینده بهتری را برای خود رقم بزنند. بچه ها پرورشگاهی که اکنون افراد موفقی در جامعه شده اند، کم نیستند، لیکن کنترل و راهنمایی این بچه ها در آن مقطع سنی بسیار برای شان سرنوشت ساز است که یک مسئولیت اجتماعی برای همه ما ایرانیان مسلمان و مهربان هم هست. امیدوارم خانواده های این چنینی آن قدر عرصه را بر فرزندان خود تنگ ننمایند که مجبور شوند به جامعه پناه ببرند. آن ها هم آرزو دارند. یک دختربچه با یک عروسک کوچک در آغوشش یا پسربچه ای در حال بازی با ماشینش را تصور کنید که والدین در حضورش با داد و فریاد حرف های ناپسندی به هم می زنند و بدون توجه به این معصومان کوچک فقط به فکر توفق و رجحان خود در درگیری و اختلافشان هستند. امروزه صرف تبادل نظر و شناخت زوجین قبل از ازدواج کافی نیست بلکه باید قبل از تصمیم به فرزندآوری یک بار دیگر کارنامه خود را مرور نمایند یا اگر قصد فرزندآوری در فاصله کوتاهی از ازدواج را دارند، مجدداً در گفت وگویی مسئولیت ها، محدودیت ها و الزاماتی که والدین باید در شرایط جدید رعایت نمایند را با هم مرور نمایند یا از مشاورین خانواده راهنمایی بگیرند.

منبع: روزنامه جوان