تفکر خلاق چیست و چگونه آن را پرورش دهیم؟ - هنجس بلاگ

سرویس روانشناسی - تفکر خلاق از جمله مهارت هایی است که موجب پیشرفت و رشد جامعه می گردد همانگونه که تا کنون رشد جوامعه بشری مدیون افرادی است که توانسته اند با یاری تفکر خلاقانه اختراعات و اکتشافاتی دست یابند که موجب آسان تر شدن زندگی انسان ها گشته است. استفاده از خلاقیت حتی در امور ریز و روزمره زندگی مانند فعالیت های مربوط به خانه نیز می تواند کارهای وقت گیر و کسل کننده را لذت بخش و آسان سازد. در این مقاله با خلاقیت، روش های پرورش خلاقیت و ویژگی های افراد خلاق آشنا می شویم.

• تفکر خلاق چیست؟
• ویژگی های افراد دارای تفکر خلاق
• راهکارهای پرورش تفکرخلاق
• چند نکته مهم در خصوص تفکر خلاق

تفکر خلاق چیست؟

مهارت تفکر خلاق ( Creative Thinking) مهارتی است که شخص با یاری حل مسئله و تصمیم گیری از افکار یا روابط نو برخوردار شده و قدرت کشف و انتخاب راهکار های جدید را پیدا می نماید. خلاقیت می تواند در اشکال زیر خود را نشان دهد:

• اختراعات، پیشرفت های پزشکی، کارهای هنری، اصول و قوانین علمی از جمله فراوریات خلاق محسوب می شوند.
• طبق این توصیف، خلاقیت فرایندی است که فرد با آن درگیر می گردد حتی اگر به فراوری چیز خاصی منجر نگردد. همه افراد می توانند عملکرد خلاقی داشته باشند. عملکرد خلاق شامل فکر کردن، صحبت کردن، بازی، نوشتن، پایکوبییدن، آواز خواندن، نواختن موسیقی، آزمایش و دستکاری کردن ایده ها و اشیا باشد. خلاقیت در بچه ها در سال های اولیه زندگی بیشتر مبتنی بر فرایند است. یعنی کودک، یک نقاشی را آغاز می نماید اما آن را کامل ننموده و رها می نماید.
• خلاقیت برای شکوفایی احتیاج به تمرین دارد. به عنوان مثال مهارت در بازی تنیس بدون تمرین به سرعت از بین می رود. بدون تمرین توانایی نوشتن، موسیقی، آواز، پایکوبی، نقاشی و بسیاری دیگر … ممکن است متوقف گردد.
• بعضی از محققان ویژگی هایی را برای افراد خلاق مطرح می کنند. این ویژگی ها عبارتند از: جسارت، کنجکاوی، انعطاف پذیری، استقلال، درونگرایی، ناهمنوایی، شوخ طبعی، گرایش به تجربه کردن و…. .

ویژگی های افراد دارای تفکر خلاق

• علاقمند به نوآوری، پیچیدگی و اتخاذ تصمیم مستقل هستند.
• پدیدهها و اشیا پیچیده را به پدیدههای ساده ترجیح می دهند.
• مایلاند خود تصمیمی مستقل اتخاذ نموده از پیروی و اطاعت از دیگران تا حدی دوری میکنند.
• میتوانند میان جنبههای مختلف پدیدهها وحدت ایجاد کنند.
• میتوانند میان تفکر منطقی و تفکر غیرمنطقی یا پدیدههای خیالی و پدیدههای عینی نیز هماهنگی ایجاد کنند.
• افراد خلاق با انگیزههای درونی بیشتر سروکاردارند تا با محرک های بیرونی مثل شهرت، پول و مقام
• افراد خلاق، راه هایی را جست و جو می کنند که به وسیله آن بتوانند فکر خود را به سوی ایده های نو و تازه راهنمایی کنند.
• برای تجربه صندلی ویژه ای قایل است و به علت موفقیت ها و شکست ها می اندیشد نه به اثر آنها
• فکر کردن در آرامش را برای خود استراحت تلقی می کنند.
• فرد خلاق کنجکاو و پرسشگر است، پیرامون یک موضوع یا پدیده سوال های متعددی را خلق می نماید و از افراد مطلع ومتخصص می پرسد.
• درصدد بهترین راهکار ها یا کمترین هزینه فکری، زمانی و اقتصادی است.
• به مسایل، موقعیت، اشیا و چیزهایی دقت می نماید که از دید دیگران مورد غفلت قرار گرفته اند.
• تمایل دارند نزد دیگران به داشتن نظرات تند و احمقانه شهرت داشته باشند.
• کارهای آنها با اظهار نظر اینکه از موضوع پرت هستند معین می گردد.
• شوخ طبعی و بذله گویی از صفات شاخص این افراد است.
• به راهکار هایی می اندیشند که ممکن است از دید دیگران اهمیت چندانی نداشته باشد.
• از ربط ایده ها و تجربیات مختلف، نتایج جدیدی را می گیرند.
• افکار و عقاید خود را به راحتی مطرح می کنند و از روبرو با عقاید مختلف استقبال می کنند.
• برای حل مسایل و مسائل راه های مختلف را آنالیز و تا رسیدن به نتیجه دلخواه کوشش می کنند.
• خود را محدود به نظرات دیگران نمی کنند، حصار هر آن چه بود و هست را می شکنند.
• از قدرت تصویر سازی ذهنی بالایی برخودارند.
• مثبت نگر و پرانرژی هستند.
• سوال و جواب های غیر عادی و عجیب و غریب در آنها بیشتر دیده می گردد.

راهکارهای پرورش تفکرخلاق

1. اطلاعات و تجارب خود را در موقعیت های مختلف گسترش دهیم.
2. از دیگران و بچه ها سوال هایی را بپرسیم که پاسخ های متعدد داشته باشد.
3. اگر سوال های غیرمعمولی از سوی دیگران مطرح می گردد، سعی کنیم تا با همکاری خودشان پاسخ های جدید و نو را کشف کنیم.
4. رفتارها و الگوهای افراد خلاق مثل ابوعلی سینا، دکتر حسابی و... را سرمشق زندگی قرار دهیم.
5. از فنون ویژه تفکر خلاق مانند بارش فکری به خوبی استفاده کنیم. (حمله ذهنی به یک موضوع را بارش فکری می گویند).
6. تصورات ذهنی خود و دیگران را تقویت کنیم، زیرا تصویرسازی یاری می نماید تا اطلاعات در حافظه بلندمدت بیشتر ذخیره شوند.
7. در نوشتن داستان یا کشیدن نقاشی و... به جای استفاده از نمونه از طرح های خلاق ذهن خود استفاده کنیم.
8. هر چه را که می خوانیم، می بینیم و می شنویم، مهمترین نکات آن را یادداشت کنیم.
9. هر فکر جدیدی که به ذهن ما می رسد، بنویسیم.
10. بازی های فکری، ساخت اشیا با گل، مجسمه سازی، نقاشی و داستان نویسی موجب شکوفایی ذهن و خلاقیت می شوند.
11. طرح سوال های باز و تکمیل جملات و داستان های ناتمام در رشد تفکر خلاق موثر است.
12. به عقاید دیگران احترام بگذاریم و اجازه دهیم که تا حد ممکن کارهایشان را با ذوق و سلیقه خود انجام دهند.
13. ابتکار و تخیل را باور داشته باشیم تا زمینه بروز فعالیت های خلاق در جامعه فراهم گردد.
14. احساس امنیت، شادی و آرامش از عوامل شکوفایی خلاقیت است، آن عوامل را از خود و دیگران دریغ نکنیم.
15. هوش، استعداد، مهارت و کوشش جدی، بخشی از عوامل رشد خلاقیت به شمار می رود، اما ضروری است به ایجاد انگیزه نیز توجه ویژه ای داشته باشیم.
16. توانایی دیگران حتی بچه ها را بپذیریم و باور داشته باشیم که هر فرد موجودی منحصر به فرد است و مثل و مانندی ندارد.
17. سعی کنیم ارزش های فکری زیر را در خود تقویت کنیم:

• • شکستن عادت: کنار گذاشتن شیوه های قبلی فکری و عملی و استفاده از روش های جدید.
  • تعویق قضاوت: برای جلوگیری از ضایع شدن ایده ای که در ابتدا ممکن است جالب به نظرنیاید آن را با تاخیر ارزیابی کنید.
  • دیدن چیزها به طور متفاوت: مشاهده امور به شیوه تازه ای که قبلا به آن گونه توجه نشده است. .
  • تفکر وسیع: ارتباط برقرارکردن میان ایده های متفاوت

چند نکته مهم در خصوص تفکر خلاق

• خلاقیت چیز عجیب و غریبی نیست، بلکه یکی از خصوصیات و توانایی های بشر است و ما حتی بعضی اوقات بدون آن که شناختی از خلاقیت داشته باشیم، در حل مسایل مان از آن استفاده می کنیم.
• اگر چه داشتن حد معینی از هوش برای داشتن خلاقیت ضروری است ولی شرط کافی نیست و لزوما افراد با هوش خلاق نبوده اند در حالی که افراد با هوش متوسط می توانند افراد خلاق برجسته ای باشند.
• خلاقیت مختص افراد خاص نیست و همه مردم دارای این توانایی هستند. گرچه سطح آن در افراد مختلف متفاوت است.
• تفکر خلاق یک مهارت اکتسابی و قابل یادگیری است. افراد با هر سطحی از خلاقیت، قادر به فراگیری و ارتقا سطح خلاقیت خود هستند.

جامعه ای که در آن سیر صعودی پیشرفت حاکم باشد، هر روز از طرف تک تک اعضای خود شاهد خلاقیت و نوآوری است. در این جامعه نوآوری به قشر متفکر و اندیشمند محدود نگردیده و همه مردم را شامل می گردد. پیشنهاد می کنیم مقاله تجسم خلاق چیست و چگونه ما را به اهدافمان می رساند؟ را نیز به همین دلیل در خبرنگاران بخوانید.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا