جزیره هرمز؛ سرزمین خاک های رنگی - هنجس بلاگ

جزیره هرمز با مساحت 42 کیلومتر مربع در 8 کیلومتری بندرعباس واقع شده است. وجود کانی ها و سنگ های زیبا، لقب موزه زمین شناسی و بهشت زمین شناسان را به این جزیره بخشیده است. وقتی به نزدیکی نوار ساحلی برسید و ناخدا موتور قایق را خاموش کند سکوتی اسرارآمیز حکم فرما می شود.

تنها سکونت گاه این جزیره روستای کوچک هرمز است که به صورت بدوی در میان درختان نخل قرارگرفته است. این روستا دارای مسجدی با سنگ های زرد رنگ و کوچه های خاکی پرپیچ وخمی است که به ندرت شلوغ می شوند. ویرانه های قلعه شگفت انگیز پرتغالی ها نیز در کناره شمالی جزیره قرار گرفته و بقیه 42 کیلومترمربع از مساحت این جزیره خالی از سکنه است.وجود تور ایران بهترین گزینه برای دیدن بافت تاریخی و ساحلی این جزیره است که برای اجتناب از گرمازدگی صبح زود مناسب ترین زمان برای آغاز این تور است.

تاریخچه

جمعیت تقریبی 7000 نفر تا قرن 14 میلادی این جزیره لارون نام داشت و هرمز، نام یک شهر تجاری مهم در کنار رودخانه میناب بود. با حمله خونین مغول ها، پانزدهمین امیر هرمز برای حفظ جانش مجبور به ترک این شهر شد. وی با بسیاری از مردمی که از این شهر آواره شده بودند ابتدا به جزیره کیش و سپس به لارون نقل مکان کرد. با توجه به موقعیت استراتژیک این جزیره، هرمز جدید خیلی زود به مرکز بازرگانی مهمی تبدیل شد که پذیرای مهاجران زیادی از هرمزگان و مناطق دورتری چون هند و آفریقا بود. بازدیدنمایندگان از هرمز، آن را غنی، شلوغ و مجلل توصیف می کردند. پس از آن این جزیره به اشغال پرتغالی ها درآمد.

انتها پرتغالی ها در اوایل قرن 17 میلادی توسط شاه عباس صفوی بیرون رانده شدند و شاه عباس مرکز تجارت را به بندر گمبرون منتقل کرد که پس ازآن نام بندرعباس را از این پادشاه به ارث برد. هرمز که مرکزیت تجارت از آن سلب شده بود طی قرن های متمادی راه افول و زوال خود را سپری کرد.

دیدنی های هرمز

قلعه پرتغالی ها

در 750 متری بندرگاه جزیره هرمز قلعه مشهور پرتغالی ها قرار گرفته است. این قلعه شاید عظیم ترین دژ استعماری باشد که در تاریخ سرزمین پارس بنا شده است. با وجود قرن ها سهل انگاری در نگهداری از این قلعه که باعث شده بخشی از دیواره های آن به دریا فرو ریزد، هنوز هم دیواره های ضخیم، توپ های زنگ زده و عظمت بنا، زیبایی خاص این قلعه را حفظ نموده اند.

از بندر که در کناره خط ساحلی قدم بردارید به دیواره های قلعه می رسید، اگر در جهت خلاف عقربه های ساعت دیواره های قلعه را دور بزنید به 2 توپ جنگی زنگ زده و آستانه ورودی با قوس کم برمی خورید که درست روی دماغه جزیره قرار گرفته است.

از آستانه سرپوشیده قلعه که عبور کنید به یک حیاط پهناور روبه دریا می رسید. درست مانند اینکه به یکی از اسلحه سازی های عهد باستان وارد شده اید. در میانه حیاط کلیسای زیرزمینی با سقف باشکوه قوسی شکل قرارگرفته است. پیش از این که راستا نشانه گذاری شده با سنگ ها را دنبال کنید تا به باروها برسید می توانید از طبقه همکف برج نگهبانی دیدن کنید.

پس از ورود پرتغالی ها به جزیره هرمز، ابتدا آنها اقدام به ساخت یک کلیسا کردند. سقف این کلیسا را با سنگ های مرجانی زیبایی که در جزیره یافتند، تزئین کردند. سقف زیبا و حیرت انگیز این بنا نشان دهنده هنر و ذوق معماران پرتغالی است. جالب تر از سقف این کلیسا، ستون های آن است که با الهام دریافت از سبک معماری منطقه به صورت درخت های نخل و به سه رنگ سبز و سفید و قرمز (تنها رنگ های مرجان موجود در سراسر جزیره) ساخته شده است.

دوران حکمرانی پرتغالی ها بر جزیره در سال 1507میلادی، دریاسالار و بنیان گذار زیرک امپراتوری پرتغال، آلفوسو دی آلبرکرک (که با آلفنوسو کبیر مشهور است) برای افزایش نفوذ امپراتوری اش در حوزه آسیا، جزیره هرمز را محاصره و سپس اشغال کرد. وی در همان سال دستور ساخت قلعه ای را داد که در سال 1515 ساخت آن تکمیل شد. با اشغال هرمز و ساخت قلعه ای مستحکم در آن، پرتغال به سرعت به قدرت اصلی حاکم بر خلیج فارس تبدیل شد. تقریباً تمام تجارت هند، شرق دور و عمان با بنادر خلیج فارس به وسیله جزیره هرمز قابل کنترل بود و برای یک قرن تمام همه چیز زیر سلطه پرتغالی ها قرار داشت. اما این یکه تازی پرتغالی ها به مرور موجب خشم ایران و سایر قدرت های نوظهور شده بود. در سال 1550 میلادی نیروی دریایی عثمانی یک ماه این جزیره هرمز را محاصره کرد اما انتها پیروز به اشغال این جزیره نشد. سال 1600 میلادی شاه عباس صفوی امتیاز تجارت بندر جاسک را به شرکت بریتانیایی هند شرقی واگذار کرد و بدین ترتیب انحصار تجارت پرتغالی ها شکسته شد.در سال 1622 شاه عباس که هیچ نیروی دریایی در اختیار نداشت در اقدامی زیرکانه تجارت ابریشم را برای انگلیسی ها منع کرد تا آن ها را مجبور کند نیروی دریایی شان را برای آزادسازی جزیره هرمز به یاری ارتش ایران بفرستند. پرتغالی ها دفاع سختی از جزیره کردند اما انتها شکست خورده و وادار به ترک این جزیره شدند.

با بارش اولین باران پس از ساخت قلعه، ساکنان آن متوجه چکه کردن سقف و نفوذ آب از سقف مرجانی به داخل شدند. به همین ترتیب این کلیسا را به آب انبار تغییر کاربردی دادند و با الهام گیری از همین اتفاق، آب انبار دیگری ساختند.

کمی جلوتر، آب انبار عظیم با دریچه ای معلق در آب دریا قرارگرفته که برای تأمین آب قلعه از آن استفاده می شده است. علاوه بر کلیسا و آب انبار، داخل قلعه اتاق های متعدد، انبار، زندان و سیاه چاله هایی واقع شده است که بسیار با سلیقه با خمره های یافت شده در این قلعه و تورهای ماهیگیری و دیگر وسایل ماهیگیری و بندر تزئین شده اند.

دیواره های فروریخته این قلعه این فرصت را در اختیارتان قرار می دهد که مناظر زیبای روستا و کوه های احاطه شده با دریای جزیره را از منظر قلعه ببینید. سکوت عجیب این قلعه بهترین مکان برای غرق شدن در تاریخ چند صدساله جزیره را فراهم می نماید.

نرخ ورودی مصوب برای این قلعه 2 هزار تومان است، اگرچه معمولا این مکان بدون نگهبان است، بااین حال یافتن هدایت که کلید برج ها و آب انبار قلعه را در اختیار داشته باشد بسیار ارزشمند است.

روستای هرمز

روستای کوچک هرمز از این جهت که هیچ کاری جز پرسه زدن در کوچه های پر پیج خم آن نمی توان انجام داد جالب توجه است. در شمالی ترین نقطه روستا مسجد کوچک جامعه امام شافعی واقع شده است. هیچ مکانی برای اقامت مسافران در جزیره هرمز وجود ندارد. اما ممکن است جوانانی را ببینید که در ساحل چادر زده اند.

طبق گزارش خبرنگاران، جالب است بدانید در این جزیره تنها یک رستوران ساندویچی وجود دارد و گزینه دیگر استفاده از غذاهای خانگی است. بدین ترتیب با کسانی که این خدمات را ارائه می دهند تماس بگیرید، غذای تان را سفارش دهید و صبر کنید آماده شود و سپس به منزل بومیان رفته و غذای تان را میل کنید. چند مغازه خوار و بارفروشی کوچک هم در راستا بندر تا قلعه قرار گرفته که آب معدنی، نوشیدنی ، بیسکویت و بستنی می فروشند.

خاک رنگی

در راستا دریایی قشم به جزیره هرمز کوه های رنگی به چشم می خورد که در میان آنها، کوه قرمز رنگی با خاک خوراکی به نام گِلک وجود دارد و مردم بومی از خاک سرخ آن به عنوان ادویه در طبخ ماهی و نان و تهیه ترشی، مربا و سُس استفاده می نمایند.

این کوه با ارتفاعی حدود 200 متر در جنوب جزیره هرمز قرار گرفته و از خاک آن در صنایع سرامیک سازی و رنگسازی نیز استفاده می شود.

تنها راه رسیدن به جزیره هرمز سفر با قایق موتوری (با هزینه 10،000 تومان و مدت زمان 30 دقیقه) از اسکله بندرعباس است. جز در طول فصل زمستان، هرمز گرمای طاقت فرسایی دارد و به ندرت می توانید در آن سایه پیدا کنید.

بنابراین هرچه می توانید سفرتان را نزدیک به طلوع آفتاب آغاز کنید. قایق ها به محض پر شدن و بیشتر صبح ها تقریباً هر 15 دقیقه یک بار به سمت جزیره حرکت می نمایند. آخرین قایقی که از جزیره به بندرعباس باز می شود ساعت 4 عصر است بااین حال اطلاعات دقیق حرکت قایق ها را پیش از سفر به جزیره از اسکله جویا شوید. اگر علاقه دارید سایر مناطق جزیره را هم ببینید می توانید از یکی از محلی ها درخواست کنید شما را با موتورسیکلت به مناطق مختلف جزیره ببرد یا اینکه با قایق دورتادور جزیره را ببینید. اگر راه دوم را انتخاب کردید مراقب جزر و مد دریا باشید، پیش از سفر به پلیس اطلاع دهید و به اندازه یک شبانه روز و کمی بیشتر آب و غذا به همراه داشته باشید.

از کاربران درخواست می شود که اگر عکس و اطلاعاتی درمورد این منطقه دارید با خبرنگاران در میان بگذارید تا به شناخت بیشتر این جزیره زیبا پیش قدم باشیم.