دو علت شگفت انگیز پشت اپیدمی چاقی - هنجس بلاگ

به گزارش خبرنگاران به نقل از کانورسیشن، مطالعات علمی و پوشش رسانه ای مملو از هشدار هایی در خصوص چگونگی تاثیر شکر، کربوهیدرات ها، چربی های اشباع شده و کمبود ورزش در چاقی است. ده ها میلیون آمریکایی هنوز به علت رژیم غذایی و سبک زندگی کلاسیک غربی تا حد زیادی دچار اضافه وزن یا چاق هستند.

با این وجود، در خصوص دو بخش مهم این معمای بسیار پیچیده توضیحات نسبتا کمی بیان شده است: کمبود مصرف آب و مصرف بیش از حد نمک که هر دو از عوامل تشدید نماینده چاقی هستند.

درس هایی از یک موش شنی چاق

طبیعت سرنخی از نقش این عوامل در موش شنی چاق (با نام علمی Psammomys obesus) می دهد جونده ای با وزن 226 گرمی که در باتلاق های نمکی و بیابان های آفریقا زندگی می نماید. این حیوان با خوردن ساقه های سالیکورنیا گیاهی که کمی شبیه مارچوبه است زنده می ماند. این گیاه اگرچه مواد مغذی اندکی دارد، اما شیره گوشتی و آبداری را دارا می باشد که همراه با آب غنی از نمک با غلظتی به میزان نمک درون آب دریاست.

مطالعات تازه به این موضوع اشاره نموده اند که چرا موش شنی چاق شیره شور این گیاه را دوست دارد. اگرچه این موضوع هنوز به طور خاص در موش های شنی چاق اثبات نشده، اما احتمالا رژیم غذایی پر نمک به این موش شنی یاری می نماید تا میزان نسبتا کم کربوهیدرات های مصرفی خود را به فروکتوز تبدیل کند نوعی قند که به طور طبیعی در میوه ها، عسل و بعضی از سبزیجات وجود دارد. این ویژگی به موش شنی چاق یاری می نماید تا زمانی که غذا و آب شیرین کم است زنده بماند. این بدان خاطر است که فروکتوز یک سوئیچ بقا را فعال می نماید که جستجوی غذا، مصرف غذا و ذخیره چربی و کربوهیدرات را تحریک می نماید و از حیوان در برابر گرسنگی محافظت می نماید.

با این وجود، زمانی که موش شنی چاق به اسارت گرفته می گردد و رژیم غذایی معمول جوندگان با حدود 50 درصد کربوهیدرات ها برای آن در نظر گرفته می گردد به سرعت دچار چاقی و دیابت خواهد شد. با این وجود، اگر سبزیجات تازه با کربوهیدرات های با نشاسته کم به آن داده گردد این نوع از جوندگان لاغر باقی می مانند.

بسیاری از آمریکایی ها ناخواسته مانند یک موش شنی چاق رفتار می نمایند. اگرچه تعداد کمی از آنان در مکان هایی هستند که غذا و آب محدود است آنان دائما سوئیچ بقا را فعال می نمایند.

فروکتوز و رژیم غذایی ما

همان طور که گفته شد به نظر می رسد فروکتوز یک قند ساده، نقشی کلیدی در فعال کردن این سوئیچ بقا دارد که منجر به فراوری چربی می گردد.

میزان کمی فروکتوز مانند آن چه در یک میوه یافت می گردد مسئله ای نیست بلکه مقادیر بیش از حد فروکتوز است که برای سلامت انسان مشکل ساز است. بسیاری از ما فروکتوز خود را از شکر و شربت ذرت با فروکتوز بالا دریافت می کنیم. مصرف این دو قند در مجموع تقریبا 15 درصد کالری در رژیم غذایی میانه آمریکایی ها را تشکیل می دهد. این قند ها افراد را به خوردن بیش تر تشویق می نمایند که می تواند منجر به افزایش وزن، تجمع چربی و پیش دیابت گردد. بدن ما هم چنین فروکتوز را به تنهایی فراوری می نماید و مطالعات تجربی نشان می دهند که ممکن است برای ایجاد چاقی کافی باشند.

از آنجایی که فروکتوز از گلوکز ساخته می گردد فراوری فروکتوز زمانی که سطح گلوکز خون بالا باشد افزایش می یابد. این فرآیند زمانی رخ می دهد که ما میزان زیادی برنج، غلات، سیب زمینی و نان سفید بخوریم. این ها کربوهیدرات هایی هستند که به سرعت گلوکز را به سرعت در خون آزاد می نمایند. فراوری فروکتوز هم چنین می تواند با کم آبی تحریک گردد که باعث فراوری چربی می گردد.

چربی آب را تامین می نماید

چربی دو عملکرد عمده دارد. اولین مورد که به خوبی شناخته شده ذخیره کالری برای مدتی است که غذا در دسترس نیست. عملکرد اصلی دیگر، اما کمتر شناخته شده چربی تامین آب است. برای روشن شدن بحث باید گفت که چربی حاوی آب نیست. با این وجود، زمانی که چربی تجزیه می گردد آب در بدن فراوری می نماید. میزان فراوری شده آب قابل توجه و تقریبا معادل میزان چربی سوزانده شده است. این بسیار مهم است که بعضی از حیوانات برای تامین آب در مواقعی که در دسترس نیست به چربی متکی هستند. نهنگ ها فقط یک نمونه هستند. در حالی که نهنگ ها میزانی آب دریا می نوشند بیش تر آب مورد احتیاج خود را به وسیله غذا هایی که می خورند دریافت می نمایند و هنگامی که برای مدت زمان طولانی بدون غذا باقی می مانند آب مورد احتیاج خود را عمدتا به وسیله متابولیسم چربی دریافت می نمایند.

تاثیر منفی سیب زمینی سرخ شده یک نمونه مناسب

نقش کم آبی بدن به عنوان عامل چاقی را نباید دست کم گرفت و معمولا این عامل پس از خوردن غذا های شور پررنگ تر می گردد. هم کم آبی و هم مصرف نمک منجر به فراوری فروکتوز و چربی می گردد.

به همین علت است که سیب زمینی سرخ نموده شور به طور خاص چاق نماینده است. نمک باعث ایجاد حالتی شبیه کم آبی می گردد که تبدیل نشاسته در سیب زمینی سرخ شده به فروکتوز را تشویق می نماید. علاوه بر این، مطالعات نشان می دهند بیشتر افرادی که دچار اضافه وزن یا چاقی هستند آب کافی نمی نوشند. احتمال کم آبی آنان بسیار بیش تر از افراد لاغر است. مصرف نمک به وسیله آنان نیز در مقایسه با افراد لاغر بسیار بیش تر است. نتایج پژوهش ها نشان می دهند که افراد چاق اغلب سطوح بالایی از وازوپرسین را دارند هورمونی که به کلیه ها یاری می نماید آب را برای تنظیم حجم ادرار نگه دارند. با این وجود، مطالعات اخیر نشان می دهد که وازوپرسین هدف دیگری نیز دارد و آن تحریک فراوری چربی است.

برای افرادی که در معرض خطر کم آبی یا گرسنگی هستند، وازوپرسین ممکن است یک مزیت واقعی برای بقا داشته باشد. با این وجود، برای کسانی که در معرض خطر نیستند وازوپرسین می تواند بیش تر اثرات متابولیکی فروکتوز اضافی مانند افزایش وزن، تجمع چربی، کبد چرب و پیش دیابت را تحریک و راهنمایی کند.

نوشیدن آب بیشتر

آیا این بدان معناست که نوشیدن آب بیش تر می تواند به کاهش وزن ما یاری کند؟ جامعه پزشکی اغلب این ادعا را به سخره گرفته است. با این وجود، بعضی پژوهش ها نشان می دهند که نوشیدن آب بیش تر به وسیله موش ها باعث کاهش وزن شده بود حتی در زمانی که موش ها رژیم غذایی غنی از قند و چربی داشتند. هم چنین، شواهد فزاینده ای وجود دارند که نشان می دهند بیش تر افراد به طور کلی آب کمی می نوشند و افزایش مصرف آب ممکن است به کاهش وزن افراد چاق یاری کند.

به همین علت است که نوشیدن هشت لیوان آب در روز توصیه می گردد. هشت لیوان کافی است چرا که مواردی وجود داشته که به علت بیش تر آب مسمومیت با آب در فرد اتفاق افتاده است. این مشکل به ویژه در خصوص افرادی که بیماری های قلبی، کلیوی یا کبدی دارند و هم چنین افرادی که اخیرا جراحی نموده اند یا دونده های مسافت طولانی هستند ایجاد می گردد.

برای موش شنی چاق و برای اجداد ما که در پی غذا بودند رژیم غذایی پر نمک و آب محدود منطقی بود. اما انسان ها دیگر به این شکل زندگی نمی نمایند. این اقدامات ساده یعنی نوشیدن آب بیش تر و کاهش مصرف نمک راه حل های مقرون به صرفه، آسان و سالمی را ارائه می نمایند که ممکن است از چاقی پیشگیری نموده یا آن را درمان نمایند.