ناگفته های صدا و سیما از دعوای فرکانسی - هنجس بلاگ

گفته می شود که تا حدود 10 سال پیش از باند فرکانسی 862-790 مگاهرتز که با عنوان باندهای 700 و 800 شناخته می شود برای پخش آنالوگ برنامه های رادیویی و تلویزیونی استفاده می شد اما در کنفرانس دنیای رادیویی WRC12 این باند فرکانسی به صورت اشتراکی در کل دنیا به موبایل (IMT) و رسانه های همگانی (Broadcasting) اختصاص داده شد.

پس از آن بود که مالکیت بر سر این سرمایه ملی محل مناقشه میان سازمان صدا و سیما و وزارت ارتباطات شد و هم اکنون در شرایط بحران کرونا و مسائل ناشی از افت کیفیت اینترنت، وزیر ارتباطات معتقد است که می تواند با در اختیار داشتن باندهای فرکانسی 700 و 800 مگاهرتز، از این فضا برای توسعه ظرفیت موبایل و رفع کندی سرعت اینترنت استفاده کند.

محمدجواد آذری جهرمی حتی با ارسال نامه ای به رئیس جمهور و ستاد ملی مقابله با کرونا، از دولت خواسته تا برای حل این اختلاف قدیمی پا پیش بگذارند تا بتواند با دراختیار دریافت باندهای فرکانسی 700 و 800 برای ظرفیت سازی توسعه شبکه موبایل در شرایط کنونی استفاده کند.

اما کارشناسان معتقدند که استفاده از این باند فرکانسی برای توسعه ظرفیت شبکه موبایل، زمان بر بوده و نیازمند سرمایه گذاری است و به همین دلیل هدف آذری جهرمی را از رسانه ای کردن این موضوع در شرایط فعلی، مورد انتقاد قرار می دهند.

کارشناسان می گویند که مشکل توسعه پهنای باند و اینترنت کشور تنها فرکانس 700 و 800 نیست و وزارت ارتباطات به جای آنکه تمرکز خود را روی توسعه شبکه اینترنت ثابت بگذارد، با طرح موضوع اختلاف در مورد باندهای 700 و 800، قصد فرافکنی دارد.

امیرحسن نافذ مدیرکل نظارت و طیف فرکانس سازمان صدا و سیما و رئیس گروه مطالعاتی تلویزیون دیجیتال (WP6A) اتحادیه دنیای ارتباطات راه دور (ITU) در گفتگو با خبرنگاران با ارائه شرحات فنی به ابهامات مربوط به باندهای فرکانسی 700 و 800 مگاهرتز که محل مناقشه میان وزارت ارتباطات و صدا و سیما است، پاسخ داد.

مشروح این گفتگو به شرح زیر است:

* به عنوان نخستین سوال، سابقه باندهای فرکانسی 700 و 800 چگونه بوده و پاسخ صدا و سیما در رابطه با اینکه گفته می شود این باند فرکانسی برای تلویزیون های آنالوگ بوده و باید خاموش شود و در اختیار توسعه موبایل قرار گیرد، چیست؟

استفاده از باند فرکانسی 700 و 800 مگاهرتز برای تلویزیون، مربوط به قدیم الایام است و از قبل از انقلاب این تکه باندها در اختیار سازمان صدا و سیما بوده است؛ در آن زمان با وجود اینکه فقط دو شبکه تلویزیونی وجود داشت، کل این باند در اختیار صدا و سیما بود.

اینکه گفته می شود این باند فرکانسی برای تلویزیون های آنالوگ بوده و باید خاموش شود و در اختیار توسعه موبایل قرار گیرد کاملاً سخن اشتباهی است. باندهای فوق در توافقنامه بین المللی ژنو 2006 برای تلویزیون دیجیتال بازطراحی و ثبت بین المللی شد. یعنی این باندها فقط مخصوص دوران تلویزیون آنالوگ نبوده و الزامی هم برای تخلیه آنها وجود ندارد.

* هم اکنون چند درصد باند فرکانسی 700 و 800 برای پخش برودکست (پخش رادیو و تلویزیون) استفاده می شود و آیا این ادعای رگولاتوری را که گفته است صدا و سیما فقط از 2 درصد این فرکانس ها استفاده می کند قبول دارید؟

درصدهایی که در مورد خالی بودن باند فرکانسی 700 و 800 از سوی وزارت ارتباطات مطرح می شود درصدهای صحیحی نیست و ما نحوه اندازه گیری و محاسباتشان را قبول نداریم و میزان استفاده ما از این باندهای فرکانسی بیش از این ارقامی است که آقایان اعلام می کنند. ما این موضوع را نیز در جلسات کارشناسی مطرح کردیم.

نکته ای که وزارت ارتباطات در محاسبات خود لحاظ نمی کند مربوط به تفاوت میان سیستم برودکست و سیستم موبایل می شود. به این معنی که سیستم برودکست (پخش صدا و تصویر) مبتنی بر تکنولوژی HPHT یا همان High Power High Tower است که نقاط مرتفع با توان زیاد و پرقدرت را پوشش می دهد.

مثلاً اگر از یک فرکانس برای پوشش تلویزیونی تهران استفاده کنیم، در مناطق اطراف مانند کرج، قم، اراک، ورامین و شهرهایی از این دست، امکان تکرار کردن این فرکانس وجود ندارد. به بیان دیگر به دلیل ماهیت این تکنولوژی، یک ایستگاه با ایستگاههای مجاور خود (حتی با فاصله بیش از 100 کیلومتر) نمی تواند هم فرکانس باشد و ما مجبور هستیم برای پوشش شهرهای فوق، از فرکانس های دیگری در ایستگاههای رادیویی استفاده کنیم.

درحالیکه در شبکه موبایل، تکنولوژی Low Power Low Tower به کار رفته و آنجا می توانند یک بسته فرکانسی (مثلاً 10 مگاهرتزی) را در تمامی سایت های BTS شأن استفاده کنند. اما در شبکه برودکست، نوع تکنولوژی متفاوت است و آقایان این نکته را مدنظر قرار نداده اند.

ما به خاطر نوع این تکنولوژی که بر مبنای ایستگاههای پرقدرت و مرتفع رادیویی است، مجبور هستیم یک فرکانسی را در یک نقطه استفاده کنیم و در فاصله نسبتاً زیادی از آن، دیگر همان فرکانس را استفاده نکنیم. این به معنای آن نیست که آن فرکانس قابل استفاده بوده باشد و ما از آن استفاده نکرده ایم. بلکه نمی شد که در این تکنولوژی از آن استفاده کنیم. لذا چنانچه این نکته مد نظر قرار گیرد، درصد اشغال باند ما حدود 75 درصد برای کل باند و حدود 65 تا 70 درصد برای بالای باند است.

* پس برخلاف اظهاراتی که وزارت ارتباطات دارد، شما می گوئید که سازمان صدا و سیما در حال استفاده از این باندها است و آنطور نیست که این باندها خالی و بلا استفاده باشد؟

ما هم اکنون در حال استفاده از این باندهای فرکانسی هستیم و البته معاونت توسعه و فناوری رسانه، برنامه جامع و مدونی برای توسعه و افزایش کیفیت شبکه ها دارد که از اواخر سال گذشته آغاز شده است. به زودی تمام شبکه های دیجیتال SD (با کیفیت استاندارد) به HD تبدیل خواهند شد. هم اکنون چندین شبکه کاملاً آماده است و در اولین فرصت تبدیل به HD می شوند و چند شبکه دیگر نیز در دست انجام است.

تبدیل شدن شبکه ها به تکنولوژی HD نیازمند 4 برابر پهنای باند فعلی است و طبیعتاً ما به پهنای باند فرکانسی بیشتری نیاز خواهیم داشت. این برنامه در دستور کار جدی است و به سرعت انجام می شود. چون نیاز مردم است. چرا که دیگر مردمی که در ماهواره و سایر مدیاها (رسانه)، کیفیت HD دریافت می کنند، پخش SD را از صداوسیما نمی پذیرند. ما حتی برای ارائه پخش 4K آماده می شویم و به تازگی 4K را به صورت آزمایشی روی یک شبکه راه اندازی کرده ایم.

تکنولوژی 4K نیز 4 برابر بیشتر از HD و 16 برابر بیشتر از SD به پهنای باند فرکانسی نیاز دارد. لذا سازمان صداوسیما نمی تواند باندها را تخلیه کند زیرا که در این صورت خدمات مورد درخواست مردم را نمی تواند ارائه دهد و اگر چنین شود مردم ما را نخواهند بخشید.

* آیا قبول دارید که وزارت ارتباطات برای شبکه موبایل در تنگنای فرکانسی قرار گرفته است و نیازمند باندهای صداوسیما است؟

نقدی که ما به آقایان داریم این است که در باندهای فرکانسی اختصاصی برای موبایل که شامل باندهای 900، 1800، 2100، 2300، 2600 و 3500 می شود و می توانند آنها را تخصیص دهند بیش از 300 مگاهرتز را به اپراتورها تخصیص نداده اند و این فضا خالی مانده است و بی دلیل به باندهای فرکانسی صدا و سیما هجوم آورده اند.

بررسی های ما نشان می دهد که هم اکنون کل فضای فرکانسی که به دو اپراتور عمده موبایل تخصیص داده اند به 300 مگاهرتز نیز نمی رسد در حالی که بیش از 300 مگاهرتز فضای خالی دارند و با این فضا می توانند حتی دو اپراتور دیگر با همین حجم، راه اندازی کنند.

* اما رگولاتوری معتقد است که ظرفیت های فرکانسی اش به اتمام رسیده و برای توسعه موبایل نیاز به ظرفیت های خالی دارد که در اختیار صدا و سیما است!

این طور نیست و 300 مگاهرتز از باندهای اختصاصی موبایل که مربوط به فضای بالای یک گیگاهرتز تا 3.6 گیگاهرتز می شود هم اکنون خالی است و به راحتی می توانند روی این پهنای باند، خدمات LTE ارائه کنند.

در همین حال در کنفرانس 2019 اتحادیه دنیای مخابرات نیز 17.5 گیگاهرتز (17 هزار و 500 مگاهرتز) باند جدید را برای نسل های جدید موبایل IMT تخصیص داده اند که باندهای فرکانس بالا محسوب می شود.

* وزارت ارتباطات معتقد است که فرکانس های 700 و 800 باندهای ارزان قیمتی هستند که می توانند برای توسعه موبایل در شرایط فعلی به کار گرفته شوند، آیا این موضوع را قبول دارید؟

اولاً قیمت هر سایت BTS در باندهای 700 و 800 در حال حاضر بیش از قیمت آن در باندهای بالاتر است. دوماً فضای فرکانسی 700 و 800 دارای پهنای باند و در نتیجه چگالی اطلاعات (throughput) و نرخ بیت کمی است و عملاً این باند برای حل مشکل سرعت و ظرفیت اینترنت که خصوصاً در این ایام مردم را آزار می دهد کارساز نیست.

چنانچه بخواهند این کمبود را با راه اندازی تعداد بیشتر سایت BTS جبران کنند باز هزینه چند برابر می شود و از لحاظ فنی هم به علت تداخل بیش از حد امواج در هم، عملاً مشکل را حل نمی کند.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که مردم می خواهند اینترنت خانگی داشته باشند تا بتوانند از خدمات آموزش مجازی و سایر خدمات آنلاین استفاده کنند. هم اکنون مشکل اینترنت مربوط به اینترنت ثابت خانگی است که ربطی به فرکانس ندارد. آقایان باید سیستم اینترنت خانگی را تقویت کنند.

زیرساخت های اینترنت خانگی قدیمی و فرسوده است و خودشان بارها اذعان داشته اند که زیرساخت ها کشش ندارد اما آن را تقویت نکرده اند. همانطور که باید شبکه ملی اطلاعات را که مورد تاکید رهبری است، تکمیل کنند.

* اما به نظر می رسد مردم تمایل بیشتری به استفاده از اینترنت موبایل دارند؟

خوب است بپرسیم علت آن چیست. چون اینترنت ثابت خانگی پاسخگوی نیاز مردم نیست، آنها به سمت موبایل می آیند. وزیر ارتباطات در مصاحبه خود در سال 96 بیان داشت تا پایان برنامه ششم باید 80 درصد خانوارها به اینترنت ثابت خانگی با سرعت بالای 20 MHz متصل شوند. اما اکنون در سال پایانی این برنامه چقدر به این هدف نزدیک شده ایم؟

در کشورهای پیشرو در دنیا، 50 درصد سهم اینترنت ثابت مبتنی بر FTTx (شبکه دسترسی فیبرنوری) است و همه کشورها برای توسعه آن استراتژی دارند. استراتژی کشور ما چیست و منطبق بر کدام الگوی دنیای است؟ وقتی ما برنامه ای برای ایجاد و توسعه FTTx نداریم نتیجه این است که مردم سرویس خوبی در بخش اینترنت خانگی دریافت نمی کنند و لذا به اینترنت همراه رجوع می کنند.

* از سوی دیگر گفته می شود که از باندهای فرکانسی 700 و 800 می توان برای راه اندازی 5G هم استفاده کرد؟

برای تکنولوژی 5G از ترکیب همان فضای فرکانسی 17 هزارمگاهرتز جدید که در کنفرانس 2019 اتحادیه دنیای مخابرات (ITU) تعیین شده، به همراه باندهای بین یک تا چهار گیگاهرتز استفاده می شود.

موضوع این است که باند فرکانسی 700 و 800 به دلیل پایین بودن توان عملیاتی، تنها به پوشش موبایل در یک منطقه می تواند کمک کند. اما هم اکنون مشکل فعلی موبایل در کشور مربوط به پوشش نیست. بلکه مشکل به سرعت پایین آن ربط دارد و فرکانس 700 و 800 از نظر فنی نمی تواند مشکل سرعت موبایل را حل نماید.

* برخی کارشناسان معتقدند که استاندارد دنیا در مورد پخش تلویزیون تغییر کرده و دیگر کشورها از باند 700 برای برودکست استفاده نمی کنند. بلکه این باندها به توسعه موبایل اختصاص یافته است. آیا اطلاع دارید که چه کشورهایی از این باند همچنان برای پخش تلویزیون استفاده می کنند؟

در این سوال دو بحث مطرح است، نخست اینکه از لحاظ بین المللی، قانون و مقرراتی برای تخلیه باند وضع نشده است. حتی ادعای برخی مقامات سابق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی که در مورد کنفرانس 2006 اتحادیه دنیای مخابرات مطرح کردند که معاون سازمان صدا و سیما تعهد داده تا باند 700 و 800 را خالی کند و آن را امضا کرده، به هیچ وجه صحیح نیست. بنده در آن کنفرانس حضور داشتم و مطلقاً در آن کنفرانس موضوع تخلیه باند مطرح نبود.

بلکه در سال 2006 در کنفرانس ITU بحث پلن دیجیتال و طراحی کل باند، شامل باند 700 و 800 برای تلویزیون دیجیتال مطرح شد و در آن کنفرانس فرکانس های این 2 باند برای تلویزیون دیجیتال به ثبت رسید.

پس از آن در سال 2012 و در کنفرانس های بعدی تصمیم بر این شد که این باندها را با اولویت یکسان (CO PRIMERY) با برودکست به موبایل هم اختصاص بدهند. یعنی مقرر نشد که برودکست حذف شود و یا اولویت آن پایین بیاید. بلکه در استفاده از این باندهای فرکانسی بر اساس سیاست هر کشوری می توان تصمیم گرفت که برای توسعه شبکه موبایل و یا برودکست استفاده شود.

بله؛ شاید برخی کشورها باند 800 را به توسعه موبایل اختصاص داده باشند. اما تفاوت عمده کشور ما با آنها این است که کشورهای دیگر چندین پلتفرم برای ارائه خدمات فراگیر و برودکست به مردم در اختیار دارند. آنها از بستر کابل، ماهواره، ترستریال (تلویزیون زمینی) و فضای مجازی به صورت همزمان استفاده می کنند. اما در کشور ما این امکانات فراهم نیست. ماهواره ممنوع است و بستر کابل هم فراهم و پاسخگو نیست. پس تنها گزینه ما تلویزیون های زمینی است.

ممکن است در برخی کشورها سیاستگذاری به این شکل باشد که پخش تعدادی از برنامه های تلویزیونی در بستر زمینی و پخش سایر برنامه ها در بستر ماهواره و کابل انجام شود. در این صورت ممکن است آنها بتوانند این باند را خالی کنند.

اما اگر سیاست کشور ما این است که صدا و سیما در گستره پهناور کشورمان پوشش کامل ایجاد کند و همه برنامه ها را از طریق همین شبکه تلویزیون دیجیتال زمینی به دست مردم برساند، تنها راه استفاده حداکثری از فضای فرکانسی است و ما موظفیم همه محتواها و شبکه هایمان را با ارتقای کیفیتی که انتظار می رود، روی همین بستر زمینی به مردم ارائه دهیم.

این موضوع بحث امنیت ملی است و این باندهای فرکانسی ابزار اقتدار صداوسیما در این عرصه است.

لازم به ذکر است که این سازمان یکی از پرکارترین نهادهای فعال در مدیریت بحران کرونا در کشور بوده است. در شرایطی که سایر نهادها باید به سازمان صدا و سیما کمک کنند، برخی نهادها کم کاری خود را بهانه ای برای حمله به این سازمان قرار دادند. سازمانی که مردم خدمات را رایگان از آن دریافت می کنند، درحالیکه برای دیگر خدمات هزینه پرداخت می کنند و بعضاً سرویس مناسبی هم نمی گیرند.

* آیا شما قبول ندارید که مالکیت و مدیریت فضای فرکانسی کشور در اختیار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی است و این سازمان حق دارد که این باند را از صدا و سیما بگیرد؟

فرکانس جزو انفال عمومی محسوب می شود و به کار بردن واژه مالکیت برای سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نسبت به باندی که از قدیم الایام در اختیار و تصرف این سازمان بوده اشتباه است. بله، مدیریت فضای فرکانسی به صورت کلی در اختیار رگولاتوری است.

اما ذیل ماده 14 قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات، سازمان صدا و سیما از شمول این قانون مستثنی شده است. به این معنی که مدیریت رگولاتوری بر فضای فرکانسی شامل محدوده فرکانسی در اختیار سازمان صدا و سیما نمی شود و وزارت ارتباطات حق ورود به این حیطه را ندارد.

باید توجه داشت که این باند را رگولاتوری به صدا و سیما نداده است که بخواهد آن را پس بگیرد.

* با این حال گفته می شود شما این فرکانس را به مزایده گذاشته اید و برای درآمدزایی از آن، برنامه ریزی کرده اید؟

این صحت ندارد و اتهام زنی است و وزارت ارتباطات باید نسبت به این اتهام پاسخگو باشد. ما هیچ مزایده ای برای فروش باند 700 و 800 نداشتیم و این کذب محض است. آقایان چنانچه یک ورق مستندات برای این ادعایشان دارند بیاورند. کما اینکه همکار دیگری از آن وزارتخانه در مصاحبه ای که اخیراً داشتند علاوه بر این اتهام، یک موضوع دیگر را به دروغ مطرح کرده اند که صدا و سیما از صندوق ذخیره ارزی برای تخلیه این باندها، بودجه دریافت کرده است که این هم کذب است. بودجه هایی که صدا و سیما گرفته است صرفاً برای توسعه دیجیتال بوده و مربوط به تخلیه باند فرکانسی نبوده است.

* به نظر شما دلیل مطرح کردن اختلاف بر سر باند فرکانسی 700 و 800 از سوی وزارت ارتباطات در شرایط فعلی چیست؟

اولاً به دلیل اینکه تمام تلاش آقایان در چند سال اخیر اشغال باندهای 700 و 800 بوده است، در این سال ها به هر بهانه ای متوسل شده اند و البته از نظر قانونی راه به جایی نبرده اند. منتها در این برهه از زمان، حدس من این است که به دلیل فشار افکار عمومی که بر وزارت ارتباطات در مورد افت کیفیت و سرعت اینترنت وارد شده و اینترنت دیگر پاسخگو نیست، یکی از راههای فرار این است که تقصیر را گردن دیگری بیاندازند و به همین دلیل به این موضوع وارد شده اند.

فروش این باند درآمدزایی خوبی دارد و وزارت ارتباطات می تواند آن را به اپراتور با قیمت گزاف بفروشد و البته اپراتور نیز چند برابر آن را از مردم می گیرد.

* با وجود آنکه شما گفتید رگولاتوری باندهای خالی در اختیار دارد، فکر می کنید چرا روی درآمدزایی آنها برنامه ریزی نمی کنند؟

موضوع این است که قیمت فروش باند 700 و 800 از قیمت باندهای دیگر گران تر است. از سوی دیگر باندهایی که هم اکنون در اختیار رگولاتوری است معارض ندارد و در خطر نیست. اما تکه باند 700 و 800 به نوعی تحت مالکیت و تصرف وزارت ارتباطات نیست و به همین دلیل در مورد آن احساس زیان می کنند. باندهای دیگر مانند طلایی است که در اختیار دارند اما آن را هنوز نفروخته اند اما باند 700 و 800 مانند طلایی است که دستشان به آن نمی رسد و می خواهند آن را تصاحب کنند.

* حال با تمام این شرحات، آیا فکر می کنید طرح این موضوع در افکار عمومی جامعه کار صحیحی بوده است؟

این موضوع توسط وزارت ارتباطات در افکار عمومی مطرح شده است. معاونت توسعه سازمان صدا و سیما پس از سه سال انواع هجمه های مختلف رسانه ای در این خصوص، برای اولین بار در این مقطع زمانی آن هم به جهت اتهام زدایی از خود و تنویر اذهان عمومی پاسخ داده است.

ما معتقدیم که این موضوعِ تخصصی اصلاً نباید در افکار عمومی مطرح می شد، چرا که یک بحث کاملاً فنی و حقوقی است و طرح آن در سطح عموم ناصحیح است و باعث مخدوش کردن روحیه و اعتماد مردم به حاکمیت می شود. اما از آنجایی که آقایان به کرات به این موضوع پرداختند و از انواع هجمه رسانه ای استفاده کردند و پای سازمان صدا و سیما را به میان کشیدند، این سازمان نیز ناچار به ارائه شرحات شد.

شیرگاه نیوز: شیرگاه نیوز | آخرین اخبار و رویدادهای روز دنیا

دور زمین: دور زمین: سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده!