همه ابهامات واگذاری حق پخش اینترنتی فوتبال ایران - هنجس بلاگ

به گزارش خبرنگاران، سایمون کوپر، روزنامه نگار معروف انگلیسی در کتاب فوتبال علیه دشمن نوشته است، می گویند یک ناپلی وقتی پول داشته باشد، اول چیزی می خرد تا بخورد، بعد می رود فوتبال ببیند و اگر پولی باقی ماند به فکر سرپناه برای خودش می افتد. این واقعیت نشان می دهد که فوتبال در زندگی بخشی از جامعه در اولویت های اول و دوم قرار گرفته است و آن ها حاضرند برای تماشای فوتبال از قید اولویت های دیگر زندگی شان بگذرند، با این اوصاف فوتبال از پتانسیل مالی فراوانی برخوردار است که در فوتبال حرفه ای امروز برای استفاده حداکثری از این پتانسیل، برنامه های مالی مختلفی وجود دارد.

ایران هم از این قضیه مستثنی نیست، به طوری که بخش اعظمی از جامعه را طرفداران فوتبال تشکیل می دهد. از معلم گرفته تا کارمند و کاسب، اگر زمان برگزاری تیم محبوبشان باشد، کار را تعطیل می نمایند که یا به استادیوم بروند و یا به تماشای فوتبال از تلوزیون بنشینند.

موضوع عجیب اما سود نبردن فوتبال ایران از این پتانسیل بالاست که دلایل مختلفی دارد؛ از منفعت هایی که برای افرادی خاص دارد گرفته تا روی کار بودن افراد ناشایست. برای مثال مهم ترین راه درآمدزایی در فوتبال جهان، حق پخش تلوزیونی است، آمارها نشان می دهد که درآمد حاصل از فروش حق پخش تلوزیونی لالیگا و لالیگا 2 از مرز 2 میلیارد دلار می گذرد.

در ایران اما حق پخش تلوزیونی فعلا تحقق پیدا ننموده (براساس برآوردهای اجرا شده، ارزش حق پخش لیگ برتر ایران حدود 400 میلیارد تومان است) و فقط هر از چند گاهی، مسئولان شعار حل مشکل حق پخش تلوزیونی دادند. درست است که حل مشکل حق پخش تلوزیونی نیازمند همکاری دستگاه های مختلف است و کار آسانی نیست اما در این سال ها حرکت مثبت خاصی برای برطرف این مشکل انجام نشده است.

اگر از موضوع حق پخش تلوزیونی بگذریم، راه های درآمدزایی دیگری مانند تبلیغات محیطی و فروش پیراهن در فوتبال وجود دارد که باشگاه های فوتبال در ایران باز هم به خاطر مسائل مختلف به آن درآمدها نمی رسند. در این میان یکی از راه های جدید درآمدزایی که سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال به سراغ آن رفتند، حق پخش اینترنتی است. این امتیاز فصل گذشته به شرکت متولی تبلیغات محیطی سپرده شد و برای لیگ نوزدهم و بیستم هم به یک هلدینگ تازه تاسیس واگذار شده است.

با این حال واگذاری حق پخش اینترنتی با ابهامات فراوانی روبرو است که در ادامه به مواردی از آن می پردازیم.

چرا درباره مزایده شفاف سازی نمی گردد؟

براساس اعلام فدراسیون فوتبال در تاریخ 27 فروردین 97، یک فراخوان برای برگزاری مزایده حق پخش اینترنتی (IPTV) داده شد و به شرکت های متقاضی تا تاریخ 2 اردیبهشت فرصت داده شد که پیشنهادات مالی و اجرایی شان را ارائه نمایند. با این حال از این فراخوان تا زمانی که موسسه فراکاو به عنوان کارگزار سازمان لیگ معرفی گردید، هیچ اطلاعات و جزئیاتی راجع به مزایده منتشر نشد به همین دلیل این شائبه وجود دارد که اصلا مزایده ای برگزار نشده باشد و اگر هم شده باشد، با اشکالاتی همراه بوده است.

در نتیجه شفاف سازی فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ راجع به مزایده IPTV باعث از بین رفتن شائبه ها می گردد.

چرا درباره مبلغ قرارداد با فراکاو شفاف سازی نمی گردد؟

براساس صحبت های درودگر با خبرنگاران، اعداد و ارقام قرارداد با فراکاو جزو موارد محرمانه قرارداد است اما آیا این ادعا درست است؟ طبق ماده 2 قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، هر شخص ایرانی حق دسترسی به اطلاعات عمومی را دارد، مگر آن که قانون منع نموده باشد. استفاده از اطلاعات عمومی یا انتشار آنها تابع قوانین و مقررات مربوط خواهد بود.

همچنین طبق ماده 5، 8 و 22، مؤسسات عمومی مکلفند اطلاعات موضوع این قانون را در حداقل زمان ممکن و بدون تبعیض در دسترسی مردم قرار دهند.، مؤسسه عمومی یا خصوصی باید به درخواست دسترسی به اطلاعات در سریع ترین زمان ممکن پاسخ دهد و در هر صورت مدت زمان پاسخ نمی تواند حداکثر بیش از ده روز از زمان دریافت درخواست باشد. آیین نامه اجرائی این ماده ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون بنا به پیشنهاد کمیسیون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، به تصویب هیأت وزیران می رسد. و ارتکاب عمدی این اعمال جرم است و مرتکب به پرداخت جزاء نقدی از سیصدهزار (300.000) ریال تا یکصدمیلیون (100.000.000) ریال با توجه به میزان تأثیر، دفعات ارتکاب جرم و شرایط وی محکوم خواهد شد: الف- ممانعت از دسترسی به اطلاعات برخلاف مقررات این قانون. ب- هر فعل یا ترک فعلی که مانع انجام وظیفه کمیسیون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات یا وظیفه اطلاع رسانی مؤسسات عمومی برخلاف مقررات این قانون گردد. ج- امحاء جزئی یا کلی اطلاعات بدون داشتن اختیار قانونی. د- عدم رعایت مقررات این قانون در خصوص مهلتهای مقرر. چنانچه هر یک از جرائم یادشده در قوانین دیگر مستلزم مجازات بیشتری باشد همان مجازات اعمال می گردد.

با این اوصاف فدراسیون فوتبال موظف است که اطلاعات مربوط به قرارداد حق پخش اینترنتی را در اختیار رسانه ها یا هر فرد ایرانی دیگری قرار دهد.

البته فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ قبلا هم نشان داده که علاقه ای به شفاف سازی ندارد.

آیا سایت های زیر نظر فراکاو برای IPTV پول می دهند؟

یکی دیگر از ابهامات قرارداد IPTV این است که آیا سایت هایی زیر نظر کارگزار سازمان لیگ برای استفاده از محتوای دیجیتال لیگ برتر همانند دیگر رسانه های تصویری موظف به پرداخت پول می شوند یا نه.

سهم باشگاه ها از IPTV چقدر است؟

درآمدهای حاصل از فوتبال به شکل های مختلفی در هر کشور بین باشگاه ها تقسیم می گردد. برای مثال در خصوص حق پخش تلوزیونی لیگ برتر انگلیس که در جهان بیشترین ارزش را دارد، باشگاه ها مبالغ نزدیک به هم دریافت می نمایند و همین موضوع باعث شده که همه باشگاه های انگلیسی از شرایط مالی بسیار خوبی برخوردار باشند.

یا در خصوص تبلیغات محیطی لیگ ایران 50 درصد از درآمد به صورت یکسان بین باشگاه ها تقسیم می گردد و 50 درصد باقی مانده براساس اطلاعت به دست آمده از خبرنگاران به شرح زیر تقسیم می گردد:

باشگاه ها از رتبه اول تا شانزدهم، از شماره 16 تا 15 شماره گذاری می شوند. در ادامه تیم ها با تقسیم عدد مربوط به رتبه شان بر 136 (مجموع 1 تا 16) سهم خودشان را متوجه می شوند. برای مثال تیم نخست 11.76 درصد (11.76=136/16)

با این حال سازمان مالی فدراسیون فوتبال هنوز راجع به سهم هر تیم از درآمدهای حاصل از فروش IPTV شرح نداده است. در این بین باید حق تیم های پرهواداری مانند استقلال، پرسپولیس، تراکتور، سپاهان و نساجی مشخص گردد زیرا بیشتر مراجعه نمایندگان به سایت ها برای تماشای محتوای لیگ برتر، طرفداران این باشگاه ها هستند.

آیا فوتبال از تبلیغات اجرا شده از محتوا سهم می برد؟

در اطلاعیه ای که سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال راجع به واگذاری IPTV منتشر نموده است، مشخص نیست که آیا 73 درصد سهم فوتبال شامل تبلیغات مختلفی که در ویدئوها وجود دارد، می گردد یا فقط شامل مبلغی می گردد که رسانه ها برای کسب مجوز از فراکاو برای استفاده از IPTV پرداخت می نمایند، می گردد. این هم یکی از موضوعاتی است که فدراسیون فوتبال باید راجع به آن شفاف سازی کند.

به گزارش خبرنگاران، این ها ابهامات مهمی است که هنوز فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ راجع به آن شرح نداده اند. ابهاماتی که اگر پاسخ روشنی به آن داده گردد، هم رسانه ها، هم باشگاه ها و هم طرفدارانشان با اعتماد بیشتری نسبت به واگذاری IPTV و کمکی که می تواند به فوتبال بکند، پیدا می نمایند.